رمزارز لونا و زیرساخت ترا چیستند و چرا با سقوط شدید روبه‌رو شدند؟

مطلب پیشنهادی

رمزارز چیست ؟

زیرساخت ترا چیست؟

ترا، یک زنجیره بلوکی مبتنی بر قرارداد هوشمند است که از فناوری CosmWasm پروژه Cosmos بهره می‌برد. زنجیره بلوکی ارز دیجیتال ترا توسط یک شرکت کره‌ای که ترافورم لبز (Terraform Labs) نام دارد ایجاد شد که زیرمجموعه‌ای از گروه ترا الاینس است. این هلدینگ شامل 15 شرکت فعال در حوزه تجارت الکترونیک در جنوب شرق آسیا است. شرکت ترافورم لبز در سال 2018 میلادی توسط دنیل شین و دو کوآن تاسیس شد که تجربه‌ زیادی در حوزه‌های اقتصاد و تجارت الکترونیک دارند. آقای شین فارغ‌التحصیل مدرسه اقتصاد وارتون است و تا به‌ امروز شرکت‌های موفقی مانند چای (برنامه پرداخت موبایل)، تی‌مان (پلتفرم تجارت الکترونیک) و فست ترک ایژا (مرکز رشد استارت‌آپ) را تاسیس کرده است. 

در آوریل ۲۰۱۹ میلادی، شبکه اصلی پروتکل ترا (Terra) برای اولین بار توکن TerraKRW را با نماد KRWT عرضه کرد. در مراسم فروش اولیه، ارز دیجیتال لونا (Luna) شبکه ترا به‌شکل خصوصی در دسترس سرمایه‌گذاران و صرافی‌های بزرگی مانند بایننس (Binance)، هیوبی (Huobi)  و اوکی اکسچنج (OKEx) قرار گرفت. به‌طوری که حدود 32 میلیون دلار سرمایه از این راه به‌دست آمد. 10 درصد از این مبلغ به توسعه ترافورم لبز و 20 درصد به کارکنان و مشارکت‌کنندگان توسعه پروژه اختصاص یافت. علاوه بر این، 20 درصد دیگر برای تامین حفظ ثبات رمزارز، 26 درصد برای حامیان پروژه و 4 درصد هم به‌عنوان ذخیره استراتژیک رزرو شد. 

زنجیره بلوکی ترا به‌دلیل پشتیبانی از ارزهای Terra LUNA و دلار ترا UST سرنام TerraUSD به زیرساختی جذاب برای برنامه‌های مبتنی بر زنجیره بلوکی تبدیل شد. ترا با استفاده از ابزارهای کاربرپسند یک راه‌حل پرداخت جامع پیاده‌سازی کرد تا کسب‌و‌کارها بتوانند از فناوری زنجیره بلوکی برای پذیرش و خودکارسازی پرداخت‌های ترا بدون واسطه استفاده کنند. علاوه بر این، ترا از یک سیستم ارزی دوگانه برای کمک به کاربران برای استفاده از فرصت‌های آربیتراژ (آربیتراژ نوعی استراتژی معامله در بازارهای مالی مانند طلا و فارکس است که خود انواع مختلفی دارد) استفاده کرد. 

رویکرد فوق به رشد و پذیرش شبکه ترا و ارز دیجیتال ترا که لونا (Luna) نام داشت، کمک فراوانی کرده است. لازم به توضیح است که زنجیره بلوکی ترا در توسعه چند پروژه رمزارزی موفق مثل Mirror Protocol و Anchor Protocol نقش کلیدی داشته است. موفقیت دو پروژه مذکور نقش تاثیرگذاری در رشد سریع ارز دیجیتال لونا داشت. بد نیست بدانید که پروتکل ارز دیجیتال ترا همکاری‌های زیادی با شرکت‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال داشته و راه‌حل نوآورانه و غیرمتمرکزی برای توسعه استیبل‌کوین‌های چند وثیقه‌ای (Multi-Collateralized) ارائه کرده است.

زنجیره بلوکی و پروتکل ترا و ارز دیجیتال لونا بر مبنای چه الگویی کار می‌کرد؟ 

زنجیره بلوکی ترا از طریق کیت توسعه نرم‌افزار کازماس (Cosmos) ایجاد شده و از مکانیزم اجماع اثبات سهام تندرمینت (Tendermint) استفاده می‌کند. کیت توسعه کازماس به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا برنامه‌های زنجیره بلوکی تعاملی را به‌شکل ایده‌‌آل و سریع، توسعه دهند. همین مسئله باعث شد تا شبکه ترا بتواند 100 تایید‌کننده داشته باشد. در نتیجه ساختار شبکه ارز دیجیتال ترا در مقایسه با دیگر زنجیره‌های بلوکی، اثبات سهام متمرکزتری داشت. 

تراکنش‌های زنجیره بلوکی تنها در ظرف چند ثانیه تکمیل می‌شدند و هزینه تراکنش‌هایی که با قراردادهای هوشمند تعامل داشتند از کارمزد گس (GAS) شبکه اتریوم کمتر بود. از این‌رو، پروتکل ترا برای آن گروه از توسعه‌دهندگانی که به‌دنبال زنجیره‌های بلوکی با قابلیت پشتیبانی از قراردادهای هوشمند هستند، گزینه جالب توجهی به‌شمار می‌رفت. 

TerraUSD یک استیبل‌کوین مبتنی بر زنجیره بلوکی ارز دیجیتال ترا است که با نماد UST شناخته می‌شود. پس از انتشار موفقیت‌آمیز و استقبال از پروتکل ترا، صدور توکن‌های UST در سپتامبر 2020 میلادی آغاز شد. وجه تمایز این استیبل‌کوین موفق با نمونه‌های مشابه این بود که ساختار UST به‌لحاظ فنی متمرکز نیست.

ارزش دلاری ترا بر مبنای میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شد و تغییر می‌کرد. زمانی که قیمت UST از 1 دلار بیشتر بود، دارندگان ارز لونا می‌توانستند موجودی خود را با این استیبل‌کوین‌ها معاوضه کنند. همچنین، امکان تبادل ارز لونا با دلار ترا هم وجود داشت که اجازه می‌داد سرمایه‌گذاران از فرصت آربیتراژ استفاده کنند. هنگامی که این عمل اتفاق می‌افتاد، کوین‌های جدید UST صادر می‌شدند و این فرآیند صدور تا زمان رسیدن ارزش TerraUSD به 1 دلار ادامه پیدا می‌کرد. 

به‌طور معمول، افزایش موجودی UST با روند صعودی قیمت ارز دیجیتال لونا همراه بود، زیرا هنگامی‌که موجودی دلار ترا کاهش پیدا می‌کرد، این امکان وجود داشت تا USTهایی که قیمت‌شان از 1 دلار کمتر بود را برای کسب سود با لونا معاوضه کرد. این‌کار با هدف حفظ ارزش دلار ترا برابر با 1 دلار انجام می‌شد. طی این فرآیند مقداری از توکن‌های لونا سوزانده می‌شدند تا ارز کمیاب‌تر و با‌ارزش‌تر شود و سایر توکن‌های لونا نیز به استخر جامعه کاربری (Community Pool) انتقال داده می‌شد. از سویی دیگر، با ساده‌ کردن امکان خرج دلار ترا قیمت این استیبل‌کوین بالای 1 دلار باقی می‌ماند. این یکی از دلایلی بود که باعث شده بود سرمایه‌گذاران، UST و ارز دیجیتال لونا را به‌عنوان یک مکانیزم سرمایه‌گذاری ایمن در نظر بگیرند. 

این روند ادامه پیدا کرد و حتا در ماه‌های اخیر نیز موجودی در حال گردش دلار شبکه ارز دیجیتال ترا افزایش یافت که باعث شد UST از نظر حجم معاملات، رتبه پنجم فهرست بزرگ‌ترین استیبل‌کوین‌های بازار را به خود اختصاص دهد. به بیان دقیق‌تر، تقاضا برای TerraUSD بیشتر شده بود که باعث شده بود کارشناسان آینده روشنی برای این پروژه پیش‌بینی کنند. 

مطلب پیشنهادی

چگونه در بازار رمزارزها مبادله کرده و کسب درآمد کنیم؟

ارز دیجیتال لونا (Luna)

لونا ارز دیجیتال بومی و مولفه کلیدی شبکه ترا است (در لونا 2 نیز همین قاعده وجود دارد). توسعه‌دهندگان این رمزارز از طریق سوزاندن این توکن به پایداری اکوسیستم ترا کمک کردند و به کاربران اجازه دادند بدون مشکل به خرید و فروش این رمزارز بپردازند.

دارندگان ارز لونا می‌توانستند به پیشنهادهایی که قرار است جنبه‌های مختلف پروتکل ترا را تغییر دهد رای داده و از این طریق در فرآیند حاکمیت شبکه مشارکت داشته باشند. علاوه بر این، موجودی جمع‌آوری‌شده در استخر جامعه کاربری ترا، برای توسعه برنامه‌های غیرمتمرکزی که از UST استفاده می‌کنند، به کار گرفته می‌شد. صدور UST مورد نیاز این برنامه‌ها نیز از طریق فرآیندی که سینیورژ (Seigniorage) نام دارد انجام می‌شد. 

سقوط ناگهانی و شدید ارزش لونا 

ارز دیجیتال لونا و استیبل‌کوین UST نزدیک به یک ماه قبل و اواسط اردیبهشت ماه 1401 با ریزش سنگینی روبه‌رو شد. همین مسئله باعث شد تا شایعه‌های مختلفی مطرح شود. برخی بر این باور بودند که پای نهنگی در میان است و برخی دیگر این ارز دیجیتال را یک کلاه‌برداری بزرگ توصیف کردند. 

استیبل‌کوین ترا یو‌اس‌دی (TerraUSD) با نماد UST و ارز دیجیتال پشتیبان آن لونا (LUNA) تنها ظرف دو روز با افت شدیدی روبه‌رو شدند. استیبل‌کوین UST از 9 می روند نزولی خود را آغاز کرد و دو روز بعد با از دست دادن 73 درصد ارزش خود به محدوده یک دلار و در ادامه با قیمت 0.27 دلار معامله شد. رمز ارز دیگر اکوسیستم ترا یعنی لونا نیز در همین مدت افت 91 درصدی را تجربه کرده و ارزش آن از 67 دلار به مرز 5.6 دلار رسید. روند سقوط ادامه پیدا کرد تا این‌که TerraUSD که قرار بود در بازه قیمتی 1 دلار باشد به 0.17 دلار رسید و لونا که روزگاری 119 دلار ارزش داشت تا 0.0004 دلار سقوط کند. افت شدید ارزش یو‌اس‌دی و لونا باعث شد تا برخی کاربران و کارشناسان پروژه مذکور را یک کلاه‌برداری یا طرح پانزی توصیف کنند. 

توکن UST که یک استیبل‌کوین الگوریتمی است، از طریق به‌کارگیری مجموعه‌ای از عملیات مینت و برن (Mint & Burn) در یک قالب زنجیره بلوکی غیرمتمرکز توسط ارز لونا، قیمت خود را در نزدیکی 1 دلار نگه می‌داشت. به‌لحاظ تئوری، این مکانیزم به این صورت کار می‌کند تا معامله‌گران همواره قابلیت سواپ 1 دلار ترا یو‌اس‌تی با 1 دلار لونا را داشته باشند. توسعه‌دهندگان سعی کردند برای جذاب کردن این ارز دیجیتال نزد سرمایه‌گذاران قیمت توکن لونا را متغیر نگه دارند تا مانع افت ارزش UST شوند و سرمایه‌گذاران بیشتری تمایل به خرید این ارز دیجیتال داشته باشند. با این‌حال، همان‌گونه که اشاره کردیم توکن UST یک دلاری ارزش خود را از دست داد و به 0.985 دلا رسید، اما یک روز بعد توسعه‌دهندگان توانستند این کاهش قیمت را جبران کنند، اما روز بعد افت شدید ارزش این استیبل‌کوین دوباره آغاز شد. 

کاهش شدید ارزش قیمت ترا (لونا) به‌معنای عدم وجود پشتوانه کافی در این اکوسیستم برای پشتیبانی از ارزش این استیبل‌کوین الگوریتمی و عدم امکان بازخرید هر 1 دلار لونا با 1 دلار یواس‌تی بود که زیرساخت را با خطر بی‌ثباتی قیمت یو‌اس‌‌تی روبه‌رو کرد. 

مطلب پیشنهادی

حبابی دیگر در یک قدمی اقتصاد جهانی و ارزهای دیجیتال

آیا حباب دات‌کام، در دنیای رمزارزها تکرار خواهد شد؟

چه عاملی مانع ریزش و افزایش قیمت استیبل‌کوین یو‌اس‌تی شبکه ترا بود؟

سازمان غیرمتمرکز لونا فاندیشن گارد (Luna Foundation Guard) که وظیفه حفظ ارزش 1 دلاری استیبل‌کوین یو‌اس‌تی را برعهده داشت، به فاصله کوتاهی از این اتفاق اعلام کرد که 1.5 میلیارد دلار از ذخیره بیت‌کوین خود را برای بازگرداندن قیمت UST به سطح 1 دلاری به مارکت میکرهای (افرادی که مسئولیت خط‌دهی و رسیدگی به این زیرساخت بر عهده آن‌ها بود) حرفه‌ای این زیرساخت وام داده است. در همان زمان، خوزه ماریا ماسدو (Jose Maria Macedo)، یکی از اعضای انجمن LFG که مدیریت خزانه بنیاد ترا برعهده او بود در توییتی اعلام کرد کاهش قیمت لونا نگران‌کننده نیست. در ادامه، اکوسیستم ترا 1.5 میلیارد دلار بیت‌کوین را آزاد کرد تا مانع افت ارزش رمزارز لونا شود که کارساز نبود. 

استیبل‌کوین نوعی ارز دیجیتال با قیمت ثابت است. البته این ثبات وابسته به دارایی دیگری است. در شرایط کلی، ارزهای دیجیتال معتبر بازار رمزارزها قیمتی ثابت برابر با 1 دلار آمریکا دارند. متاسفانه، ترا یو‌‌اس‌دی تعادل قیمتش با دلار آمریکا را از دست داد و در ادامه ارز دیجیتال لونا را همراه با خود به اعماق کشید. اتفاقی که برخی کارشناسان اعلام می‌دارند ممکن است برای رمزارز دیگر بازار که تتر نام دارد و قیمتی یکسان با دلار دارد تکرار شود. 

چرا ارزش رمز ارز لونا و یواس‌تی سقوط کرد؟

فرآیند کاهش شدید ارزش لونا و یو‌اس‌تی ابتدا با فروش سنگین سرمایه‌داران بزرگ این زیرساخت که نهنگ نام دارند، آغاز شد و در ادامه با ترس و افزایش فشار فروش توسط سرمایه‌گذاران خرد روند ریزش شدت بیشتری پیدا کرد. ارزش لونا به‌تدریج کم شد و حمایت‌های خود را یکی پس از دیگری از دست داد تا در نهایت سقوط کرد. در این میان، سرمایه‌گذاران کوچک به امید بالا رفتن قیمت و بهره‌برداری از نوسان به‌وجود آمده، سرمایه خود را صرف خرید لونا کردند و باز هم ضرر کردند و در همین زمان سرمایه‌داران بزرگ به فروش خود ادامه دادند. جالب آن‌که دو کوان و بنیاد لونا نیز موفق در حفظ ارزش قیمت‌ها نشدند و تمام سرمایه ذخیره بیت‌کوین خود را بدون هیچ سرانجامی خرج کردند.

ارز دیجیتال لونا و یو‌اس‌تی بخشی از ساختار توکن دوگانه پروتکل ترا بودند. در این اکوسیستم، برای ساخت یو‌اس‌تی نیازمند سوزاندن لونا و برای بازخرید و ساخت مجدد لونا، ملزم به سوزاندن یو‌اس‌تی هستید. زمانی که استیبل‌کوین یو‌اس‌تی در 19 اردیبهشت قیمت ثابت 1 دلاری خود را از دست داد، بازخریدهای این توکن تورمی شدید به‌وجود آورد که در نهایت سقوط 99 درصدی قیمت‌ها را به‌همراه داشت. به‌طوری که قیمت توکن لونا که فروردین ماه به 100 دلار رسیده بود، تنها در چند روز به سطح 0.003385 دلار رسید و در ادامه به قیمت 0.00174 دلار معامله شد. 

مطلب پیشنهادی

سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال

قبل از ورود به بازار رمزارزها به این چند نکته دقت کنید

چه سرنوشتی در انتظار ارز دیجیتال لونا و زنجیره بلوکی (Terra) است؟

اکنون به این پرسش مهم می‌رسیم که پس از اتفاقات فوق، آینده قیمت ترا لونا و استیبل‌کوین یو‌اس‌تی چیست؟ ریزش شدید قیمت لونا و استیبل‌کوین یو‌اس‌تی نه‌تنها باعث شد ضرر زیادی به سرمایه‌گذاران وارد شود، بلکه بر دنیای ارزهای دیجیتال نیز تاثیر منفی گذاشت. اکنون سرمایه‌گذاران این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا راهی برای جبران این سقوط عجیب قیمت وجود دارد؟

مدتی پس از کاهش ارزش دلار ترا (UST) تا 0.094 و سقوط 99.99 درصدی ارز دیجیتال لونا، دو کوان، بنیان‌گذار شبکه ترا، یک طرح پیشنهادی برای این زنجیره بلوکی ارائه داد که چندان مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار نگرفت. همین مسئله باعث شد تا تغییراتی در طرح خود اعمال کند و پیشنهاد دیگری مبنی بر ساخت یک زنجیره جدید، حذف استیبل‌کوین یو‌اس‌تی، ضرب یک میلیارد توکن لونا و توزیع آن‌ها میان سرمایه‌گذاران شبکه ارائه دهد که چندان راهگشا نبوده است. 

در بررسی‌های اولیه بیشتر کاربران زنجیره بلوکی ترا با طرح مذکور مخالف کردند، اما پس از به رای گذاشته شدن طرح، 78 درصد سرمایه‌گذاران به آن رای مثبت دادند. متاسفانه، دو کوان در زمان رای‌گیری تغییراتی در طرح پیشنهادی خود اعمال کرد که در دنیای زنجیره بلوکی و ارزهای دیجیتال تقلب شناخته می‌شود. همین مسئله باعث شد تا کاربران از دو کوان درخواست کنند یک‌بار دیگر طرح پیشنهادی خود را به رای بگذارد تا اطمینان حاصل شود مشکل خاصی وجود ندارد. با تصویب طرح پیشنهادی پروپوزال حاکمیتی 1623 شبکه ترا، زنجیره بلوکی جدید Terra 2 اوایل خردادماه یا به عبارت دقیق‌تر 7 خرداد 1401 راه‌اندازی شد و توکن‌های تازه‌ضرب‌شده لونا 2 که در شبکه جدید با نماد LUNA قابل خرید و فروش هستند (لازم به توضیح است که لونا اولیه که ارزش آن به‌شدت افت کرد، اکنون به LUNC تغییر نام پیدا کرده است) میان سرمایه‌گذاران سابق این زنجیره بلوکی قرار گرفت. اتفاق عجیبی که رخ داد این بود که تنها سه ساعت پس از عرضه این توکن قیمت آن نزدیک به 70 درصد ریزش کرد و تا 3.4 دلار رسید، اما یک روز بعد ارزش آن به 5 دلار رسید. پیش‌بینی وبسایت DigitalCoin از آینده ترا لونا (ترا کلاسیک) به این صورت است که ارزش این ارز دیجیتال افزایش قابل توجهی نخواهد داشت. بر مبنای داده‌های تاریخی، تخمین زده می‌شود، قیمت لونا در سال 2022 در محدوده  0.00016938 دلار، در سال 2023 در بازه 0.00024373 دلار و در سال 2024 به ارزش 0.00036106 دلار برسد. تحلیل‌گران و کارشناسان سایت فوق بر این باور هستند که ارزش رمزارز پروژه ترا در سال 2025 برابر با 0.00051455 دلار و در سال 2030 برابر با 0.003  دلار خواهد بود (شکل 1). 

شکل 1

سایت Price Prediction که روند پیش‌بینی آینده ارزهای دیجیتال را بر مبنای محاسبات یادگیری عمیق انجام می‌دهد بر این باور است که ارزش این توکن بر اساس تحلیل تکنیکال تا سال 2025 به رقم 0.055 دلار و تا سال 2030 به رقم 0.38 دلار خواهد رسید. 

کلام آخر

بروز اتفاقات مختلف مثل فروش سنگین یک نهنگ UST باعث شد قیمت این رمز ارز به زیر 1 دلار برسد. در ادامه، با توجه به این‌که لونا یک رمز ارز پایدار الگوریتمی است، ربات‌های شبکه ترا شروع به سوزاندن UST (با هدف کاهش عرضه) و ساخت لونا کردند. این روند تا رسیدن لونا به محدوده 7 تریلیون عدد ادامه پیدا کرد که طبیعی است با افزایش وحشتناک عرضه یک دارایی، قیمت آن به‌شدت کاهش پیدا می‌کند (همان اصل قدیمی عرضه و تقاضای دنیای اقتصاد). این فرازونشیب وحشتناک ارز لونا چند درس بزرگ به سرمایه‌گذاران داد. 

•  همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهند. 
•  زمانی‌که ارزش یک ارز دیجیتال بر مبنای پیشینه تاریخ آن رمزارز به بالاترین سقف خود رسید آماده معامله شوید و فراموش نکنید رمزارزها هر لحظه با خطر سقوط شدید روبه‌رو هستند. 
•  هنگامی که ارز دیجیتالی خریداری می‌شود دائما نوسانات بازار را دنبال کنید، مگر آن‌که رمزارز شناخته‌شده‌ای را خریداری کرده باشید و تصمیم داشته باشید از روش‌هایی مثل کشت سود استفاده کنید.