چگونه بر مبنای یک برنامه 5 مرحله‌ای به یک مهندس شبکه تبدیل شویم؟

مهندسان شبکه چه کاری انجام می‌دهند؟

مهندسی شبکه‌ یکی از مهم‌ترین موقعیت‌های شغلی فناوری ‌اطلاعات است که تمامی شرکت‌هایی که به نوعی از شبکه‌های کامپیوتری برای انجام فعالیت‌های روزمره استفاده می‌کنند به وجود آن‌ها نیاز دارند. آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که سامانه‌ها و سخت‌افزارهای شبکه شرکت بدون مشکل کار می‌کنند و عملکرد قابل قبولی دارند. نصب سخت‌افزارهای جدید، اجرای دوره‌ای برنامه‌های عیب‌یابی و نصب به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری از وظایف عادی این افراد است. علاوه بر این برخی شرکت‌ها از مهندسان شبکه انتظار دارند برای مقابله با تهدیدات امنیتی، بدافزارها و سایر تهدیدهای احتمالی که ممکن است زیرساخت‌های شبکه را با چالش جدی روبرو کنند، اقدامات پیشگیرانه‌ را به مرحله اجرا در آورند. بنابراین، این افراد باید اطلاعات اولیه در ارتباط با مباحث امنیتی را داشته باشند. 

چگونه می‌توان یک مهندس شبکه شد؟

برای تبدیل شدن به یک مهندس شبکه باید صبور باشید و برای آشنایی با مباحث مختلف دنیای شبکه وقت کافی اختصاص دهید. افرادی که تمایل دارند به عنوان یک مهندس شبکه کار خود را آغاز کنند باید بر مبنای یک برنامه مدون و مشخص گام بردارند تا بتوانند در این راه موفق شوند. اگر بتوانید بر مبنای برنامه زیر گام بردارید، این شانس را پیدا می‌کنید تا برای آگهی‌های استخدام مهندس شبکه رزومه ارسال کنید.

1. به فکر دریافت مدرک دانشگاهی باشید

اولین گام در این زمینه دریافت مدارک دانشگاهی است. در شرایطی که بیشتر سایت‌ها و منابع در مقاله‌های مختلف به این نکته اشاره دارند که شرکت‌ها به جای مدرک به دنبال جذب افرادی هستند که مهارت‌های موردنیاز را داشته باشند، با این‌حال، هنوز هم در بیشتر آگهی‌های استخدامی به مدارک دانشگاهی اشاره می‌شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مرتبط با مهندسی سیستم یا علوم کامپیوتر را دریافت کنید. با توجه به این‌که ورود به دانشگاه در مقطع کارشناسی همچون گذشته پیچیده نیست و افراد به راحتی این فرصت را دارند تا در رشته مورد علاقه خود تحصیل کنند، بنابراین بهتر است از دوره لیسانس غافل نشوید. در شرایطی که برخی شرکت‌ها مدرک کاردانی را به عنوان گزینه قابل قبولی به رسمیت می‌شناسند، اما لیسانس یک مدرک معتبر و شناخته شده است. 

2. به فکر دریافت گواهینامه‌های معتبر باشید 

بهتر است در ابتدای راه به فکر دریافت گواهی‌نامه خنثا باشید. گواهی‌نامه‌ خنثا مدرکی است که بدون تمرکز روی معرفی محصولات یا خدمات یک برند یا فروشنده خاص اطلاعات کلی در ارتباط مفاهیم یک حوزه ارائه می‌کنند. برای آن‌که بتوانید به عنوان یک مهندس شبکه با اقتدار کامل در مصاحبه‌های استخدامی شرکت کنید باید به فکر دریافت چند مدرک معتبر در حوزه شبکه باشید. مدارک بین‌المللی ابتدایی، حداقل اطلاعات مرتبط با حوزه فناوری‌اطلاعات را ارائه می‌کنند. البته به این نکته مهم دقت کنید که این مدارک قرار نیست اطلاعات تخصصی و عمیقی در ارتباط با دستگاه‌ها یا راه‌حل‌های ارائه شده توسط یک فروشنده را ارائه کنند، بلکه شما را برای حضور در دوره‌های جدی‌تر آماده می‌کنند. به‌طور معمول برای دریافت هر گواهی‌نامه‌ای باید در یک یا چند آزمون تئوری و گاهی اوقات عملی شرکت کنید تا بتوانید مدرک موردنیاز را دریافت کنید. این فرآیند ممکن است 6 تا 18 ماه طول بکشد. از مهم‌ترین گواهینامه‌های مفید برای مهندسان شبکه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

CompTIA A+

• این گواهینامه سطح ابتدایی به داوطلبان اجازه می‌دهد دانش اولیه در ارتباط با مسائل مربوط به فناوری‌اطلاعات به‌دست آورند و با آمادگی کامل بتوانند در دوره‌های پیشرفته‌تر شرکت کنند. پس از دریافت گواهینامه کامپتیا A+، می‌توانید به سراغ مدرک نتورک‌پلاس بروید که کمی پیشرفته‌تر از A+ است. 

CompTIA Network+

• این گواهینامه به شکل غیر مستقیم با مدرک A+ مترادف است، به‌طوری که شرکت کامپیتا به دانش‌پژوهان توصیه کرده قبل از حضور در دوره نتورک‌پلاس به فکر دریافت مدرک A+ باشند. دانش‌پژوهان برای حضور در دوره نتورک‌پلاس نیازی به اخذ مدرک A+ ندارند، با این‌حال کامپتیا توصیه می‌کند برای آشنایی بهتر با تجهیزات سخت‌افزاری و ملزومات پر کاربرد دنیای شبکه و چگونگی کارکرد دستگاه‌ها مدرک A+ را دریافت کنند. تمرکز اصلی دوره نتورک‌پلاس بر آشنایی با انواع مختلف تجهیزات، پروتکل‌ها و استاندارد‌های دنیای شبکه و چگونگی عیب‌یابی مشکلات شبکه است. برای اخذ مدرک فوق تنها باید یک آزمون را پشت سر بگذارید. 

CompTIA Security+

• این گواهینامه به‌طور خاص روی امنیت شبکه و مباحث مرتبط با امنیت متمرکز است. این گواهی‌نامه برای افرادی است که قصد دارند به دنیای امنیت حرفه‌ای وارد شوند. همان‌گونه که اشاره شد، برخی شرکت‌ها از مهندسان شبکه انتظار دارند حداقل اطلاعات اولیه در ارتباط با مباحث امنیتی را داشته باشند، بنابراین ایده بدی نیست به فکر دریافت مدرک فوق باشید. برای دریافت این گواهینامه، تنها باید در یک آزمون شرکت کنید. 

3. مسیر درست را انتخاب کنید

پس از دریافت گواهینامه‌های پایه، باید مسیری که قصد ورود به آن‌را دارید انتخاب کنید. این مسیر شامل انتخاب یک برند و محصولات متعلق به آن برند است که محصولات مشخصی را به بازار عرضه می‌کند. به‌طور معمول، اغلب کارشناسان شبکه ترجیح می‌دهند به سراغ محصولات سیسکو بروند، زیرا راه‌حل‌ها، خدمات و محصولاتی که این شرکت ارائه می‌کند به شکل جدی در دنیای کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصولات سیسکو شامل روترها، سوئیچ‌ها، نرم‌افزارهای امنیتی و ذخیره‌سازی، تجهیزات پیشرفته بی‌سیم و راه‌حل‌های نرم‌افزاری (شبکه‌های گسترده نرم‌افزارمحور) می‌شوند. محصولات مایکروسافت شامل راه‌حل‌های نرم‌افزاری، سیستم‌عامل ویندوز سرور، آفیس 365 و در حوزه تجاری اسکایپ، آژر و Dynamics است. مایکروسافت نیز همانند سیسکو دوره‌های تخصصی برای مهندسان شبکه ارائه می‌کند. در این مرحله مهم است که تحقیق جامعی در ارتباط با مسیری داشته باشید که قصد ورود به آن‌را دارید. به‌طور مثال، آژر مایکروسافت و مشاغل مرتبط با آن در خارج از ایران پر طرفدار است. 

4. دریافت گواهینامه خاص یک فروشنده

هنگامی که یک یا چند گواهینامه خنثی را دریافت کردید و مشخص شد که می‌خواهید در چه مسیری گام بر دارید، اکنون باید تصمیم بگیرید که کدام یک از گواهینامه‌های ارائه شده توسط شرکت‌ها را دریافت کنید. در این مرحله باید به سراغ مدرک حرفه‌ای بروید که چگونگی کار با محصولات پیشرفته یک شرکت را آموزش می‌دهند. نکته مهمی که باید در ارتباط با دوره‌های تخصصی به آن‌ها دقت کنید سطوح تعریف شده برای گواهی‌نامه‌ها است. بیشتر گواهی‌نامه‌های شبکه به ترتیب در سطوح ابتدایی، کاردان، حرفه‌ای و معمار ارائه می‌شوند. از مهم‌ترین گواهینامه‌هایی که یک مهندس شبکه باید در رزومه خود به آن‌ها اشاره کند و برخی سازمان‌ها در آگهی‌های شغلی به آن‌ها اشاره می‌کنند به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

سیسکو

سیسکو ویژه مبتدیان: سیسکو دو مدرک ابتدایی، تکنسین تازه وارد شبکه‌های سیسکو (CCENT) و تکنسین خبره سیسکو (CCT) را برای افرادی که قصد دارند به دنیای محصولات شبکه وارد شوند، در نظر گرفته است. گواهی CCENT پیش‌شرط ضروری برای ورود به دوره‌های پیشرفته‌تر CCNA یا CCDA است. افرادی که مدارک فوق را دریافت می‌کنند توانایی تشخیص مشکلات، تعمیر یا جایگزینی تجهیزات مربوط به شبکه را دارند. به‌طور معمول، افراد با دریافت این گواهی‌نامه‌ حقوق و دستمزد بیشتری دریافت می‌کنند. از آن‌جایی که هیچ پیش‌شرطی برای حضور در این دوره‌ها وجود ندارد، مدارک مذکور دانش پایه در ارتباط با فناوری ‌اطلاعات را ارائه می‌کنند. 

گواهینامه‌های سطح کاردان ‌(Associate) سیسکو شامل CCNA و مدرک CCDA (سرنام Cisco Certified Design Associate) هستند. CCNA مهارت‌های اساسی در نصب، پشتیبانی و عیب‌یابی شبکه‌های سیمی یا بی‌سیم را ارائه می‌کند. در سطح کاردان به موازات دوره CCNA، دوره دیگری به‌نام CCDA وجود دارد که این دوره تمرکزش روی چگونگی طراحی شبکه‌های بی‌سیم و سیمی ابتدایی و راه‌حل‌های امنیت است. CCDA پیش‌شرط برای ورود به دوره CCDP است. مدارک سطح حرفه‌ای سیسکو به دو گروه اصلی CCNP و CCDP تقسیم می‌شوند. برای آن‌که بتوانید مدرک CCDP را به دست آورید، باید سه آزمون پیش‌نیاز را پشت سر بگذارید و هر دو مدرک CCDA و CCNA R&S یا هر یک از مدارک CCIE یا CCDE را داشته باشید. در ادامه گواهینامه‌های سطح حرفه‌ای قرار دارند که شامل دو گواهینامه اصلی CCIE و CCDE هستند. هیچ‌یک از دوره‌ها احتیاجی به پیش‌نیاز ندارند، اما باید در آزمون‌های کتبی و عملی که نسبتا مشکل هستند شرکت کنید تا بتوانید پس از موفقیت در این آزمون‌ها مدارک را دریافت کنید. در نهایت افرادی که به دنبال موقعیت‌هایی مانند معمار شبکه یا معمار مرکز داده هستند، باید به فکر دریافت مدرک CCAr (سرنام Cisco Certified Architect) باشند. CCAr را می‌توان مدرک دکترا دوره‌های سیسکو توصیف کرد. این مدرک نشان می‌دهد فرد در زمینه پیاده‌سازی کامل و دقیقی شبکه کاملا مهارت دارد و قادر است زیرساخت‌های فناوری ‌اطلاعات را بر اساس استراتژی‌های تجاری برنامه‌ریزی و طراحی کند. برای دریافت مدرک فوق باید راه‌حل شبکه را بر مبنای یک استراتژی خاص طراحی کنید و در ادامه مانند تز پایان‌نامه دکترا از طرح خود دفاع کنید. نکته‌ای که در خصوص مدارک سیسکو باید به آن دقت کنید این است که افراد می‌توانند بنابر نیاز کاری یا سلایق خود در گرایش‌های مختلف ارائه شده از سوی سیسکو، امنیت، شبکه، شبکه‌های بی‌سیم و... شرکت کنند. 

SolarWinds

شرکت SolarWinds از جمله شرکت‌های مطرح در زمینه ارائه‌حل‌های نظارتی و کنترلی بر شبکه‌ها است. دوره SolarWinds Network Performance Monitor گواهی‌نامه حرفه‌ای SolarWinds است که به افراد نشان می‌دهد چگونه نظارت دقیقی بر شبکه‌های کامپیوتری اعمال کنند، بسته‌های شبکه را با هدف تشخیص نفوذ غیرمجاز تحلیل کنند و در نهایت اقدامات مخرب را شناسایی کنند. این دوره پیش‌نیازی ندارد، اما به دلیل این‌که مباحثی کاملا تخصصی را ارائه می‌کند افراد باید دانشی در حد مدرک CCNP R&S داشته باشند. این دوره بیشتر برای کارشناسان شبکه، مدیران شبکه و کارشناسانی که قصد کار در مراکز NOS و SOC را دارند مفید است. 

مایکروسافت

مدارکی که مایکروسافت در حوزه‌های مختلف فناوری‌اطلاعات ارائه می‌کند شبیه به شرکت سیسکو مفصل هستند و بر مبنای یک چارت مشخص باید دریافت شوند. گواهی‌نامه‌های برنامه‌های کاربردی تجاری مایکروسافت شامل مدارک MCSA و MCSE می‌شوند. دو گزینه برای MCSA به‌نام‌های MCSA: Microsoft Dynamics 365 و MCSA: Microsoft Dynamics 365 for Operations وجود دارند که برای دریافت هر کدام باید دو آزمون را پشت سر بگذارید. علاوه بر این، مدرک Microsoft 365 Certified: Security Administrator Associate وجود دارد که دانش عمیقی در ارتباط با نرم‌افزار Microsoft 365 ارائه می‌دهد. در این دوره به شرکت‌کنندگان آموزش داده می‌شود که چگونه تهدیدهای احتمالی را شناسایی کنند و بر مبنای چه خط‌مشی‌های امنیتی از شبکه‌ها محافظت کنند. برای دریافت این گواهینامه باید یک آزمون را پشت سر بگذارید. Microsoft Certified: Azure Administrator Associate یکی دیگر از مدارک معتبر و پر تقاضای مایکروسافت است. این گواهینامه نشان می‌دهد که فرد در مدیریت شبکه‌ها و کار با راه‌حل‌های ارائه شده توسط آژر مهارت لازم را دارد. دارندگان مدرک فوق این توانایی را دارند تا شبکه‌های مجازی را به دقت پیاده‌سازی کنند و نظارت دقیقی بر فضای ذخیره‌سازی و سایر منابع اعمال کنند. این گواهینامه شبکه مستلزم گذراندن یک آزمون است. نمونه‌های مذکور چند نمونه از گواهینامه‌های سطح متوسط تا عالی شبکه هستند که با دنبال کردن مسیر هر یک از آن‌ها اطلاعات دقیقی در ارتباط با راه‌حل‌های ارائه شده توسط شرکت‌ها به دست می‌آورید. از آن‌جایی که بیشتر این گواهینامه‌ها باید هر چند سال یک بار تمدید شوند این فرصت را فراهم می‌کنند تا همسو با تغییرات روز دنیای فناوری دانش خود را به‌روز نگه دارید. 

5- جست‌وجوی شغلی را آغاز کنید 

پس از آن‌که پیش‌نیازهای لازم که شامل اخذ مدرک دانشگاهی و گواهی‌نامه‌های مربوطه است را پشت سر گذاشتید و سطح دانش تخصصی خود را ارتقا دادید، در مرحله بعد باید در مورد موقعیت‌های شغلی مهندس شبکه جست‌وجو کنید. نکته بسیار مهمی که باید به آن دقت کنید این است که در زمان آماده‌سازی رزومه حتماً تمامی گواهینامه‌ها و مدارک مربوطه را در رزومه خود درج کنید تا کارفرمایان با سطح دانش و مهارت‌های فردی شما آشنا شوند. علاوه بر این فراموش نکنید اگر به دنبال آن هستید تا به یک مهندس شبکه فول‌استک تبدیل شوید باید در تمامی حوزه‌های شبکه و فناوری‌های همگرا نظیر مسیریابی، ارتباطات بی‌سیم، امنیت شبکه، مرکز داده‌، خودکارسازی، فناوری‌های ابرمحور و کار با فناوری‌های VoIP مهارت کافی داشته باشید. تبدیل شدن به یک مهندس شبکه فول‌استک کار ساده‌ای نیست، زیرا مسیر مشخص و دقیقی وجود ندارد. یک مهندس فول‌استک در پروژه‌های مختلف کار می‌کند و مشاغل مختلف حوزه شبکه را تجربه می‌کند تا به سطح بالایی از تجربه و دانش در این حوزه دست یابد.