هوش مصنوعی

• مدل‌سازی موضوعی چیست و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟ 
• بافت داده چیست و چه نکاتی را باید در مورد آن بدانیم؟  
• «تحلیل» مولفه‌ اصلی چیست و چه کاربردی در یادگیری ماشین دارد؟

فناوری شبکه

• برترین روندهای مراکز داده در سال 2025 که منتظر آن‌ها هستیم 
• سیپ ترانک (Trunk SIP) چیست و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟

امنیت

• پلتفرم به‌عنوان سرویس با چه چالش‌های امنیتی روبرو است؟ 
• قدرتمندترین و موثرترین الگوهای تامین امنیت داده‌ها

عصر شبکه

• اینتل به دنبال چیست؟ تلاش برای بقا  یا رهبری بازار 
• مروری جامع بر  تاریخچه روبه تکامل فناوری حافظه‌های فلش

کارگاه

• تبدیل موجک چیست و چرا از آن استفاده می‌کنیم؟ 
• الگوریتم زمانبندی پردازنده مرکزی چیست و چه کاربردی دارد؟ 
• الگوی طراحی دامنه‌محور چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

پرونده ویژه

• هوشمندسازی؛ گامی به سوی آینده‌ای بهتر 
• هوشمندسازی چیست و چه مزایایی برای صنایع به همراه دارد؟ 
• هوشمندسازی چه نقش و تاثیری بر صنعت و معدن دارد؟ 
• پروتکل BACnet؛ استانداردی برای خودکارسازی ساختمان‌ها و کارخانجات 
• پروتکل Z-Wave چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟ 
• پروتکل خانه هوشمند اتوبوسی چیست، چه ویژگی‌ها، مزایا و معایبی دارد؟ 
• فناوری و پروتکل LoRa و LoRaWAN چه نقشی در دنیای هوشمندسازی دارند؟

هوشمندسازی؛ گامی به سوی آینده‌ای بهتر

پروژه‌های دیجیتالی‌سازی و هوشمندسازی در شرکت‌های صنعتی در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای رایج شده‌اند تا بهره‌وری عملیاتی و پایداری را افزایش دهند. ارزیابی نتایج چنین پروژه‌هایی برای تعیین اثربخشی آن‌ها در حفظ پایداری بسیار مهم است. در این زمینه، می‌توان مدلی برای ارزیابی نتایج پروژه‌های دیجیتالی و هوشمندسازی (DTSP) توسعه داد تا به یک چارچوب جامع ارزیابی دست پیدا کرد که اجازه دهد روند توسعه و آزمایش یک مدل برای تشخیص نتایج اجرای پروژه‌های دیجیتالی و هوشمندسازی در شرکت‌های صنعتی را نشان دهد. 

روش قابل استفاده می‌تواند شامل استفاده از آزمون‌های آماری برای تشخیص چندخطی بودن مدل‌ها باشد. همچنین، یک مدل اقتصادی-ریاضی با سه تابع هدف برای بهینه‌سازی اجرای پروژه‌های هوشمندسازی با در نظر گرفتن حداقل‌سازی هزینه‌ها، انحراف از شاخص‌های تجاری برنامه‌ریزی‌شده و اختلال در ریتم تولید نیز قابل استفاده است. به‌طور کلی، این آزمون‌ها با هدف دستیابی به نتایج مهمی انجام می‌شوند که از آن جمله باید به ماتریس پیشنهادی برای انتخاب شاخص‌ها برای تشخیص نتایج اجرای پروژه‌های دیجیتالی و هوشمندسازی در شرکت‌های صنعتی، مدل دوسطحی برای ارزیابی اقتصادی پروژه‌های دیجیتالی و هوشمندسازی و نتیجه‌گیری در مورد اثربخشی اجرای کل پروژه و مراحل آن اشاره کرد. مزیت این مدل، امکان تجزیه آن، یعنی تقسیم آن به بخش‌های جداگانه با امکان معرفی محدودیت‌های اضافی یا برعکس و کاهش سطح الزامات برای برخی از آن‌ها است. 

تعریف تحول دیجیتال و هوشمندسازی ساده نیست، زیرا ادبیات مربوطه گسترده است و بسیاری از نویسندگان و سازمان‌ها در سال‌های اخیر دیدگاه خاص خود را درباره این پدیده ارائه داده‌اند که معمولا بر ابعاد تاثیرگذار یا مورد توجه خود تاکید دارند. اصطلاح تحول دیجیتال و هوشمندسازی به فرآیند تغییر عمیق و تکاملی اشاره دارد که همه جنبه‌های یک سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و توسط قابلیت‌ها و فناوری‌های دیجیتال با هدف ایجاد ارزش هدایت می‌شود. این واقعیت که هوشمندسازی و تحول دیجیتال یک فرآیند تکاملی است، نشان می‌دهد که پدیده تحول مداوم است؛ به این معنا که در طول زمان به‌تدریج کامل شده و تکامل می‌یابد. با این حال، برخی از نویسندگان استدلال می‌کنند که هوشمندسازی، یک فرآیند تکاملی است. ایده یک فرآیند تکاملی به‌درستی آنچه را که بیشتر اوقات اتفاق می‌افتد توصیف می‌کند، اگرچه این موضوع نیز درست است که شرکت‌ها باید برای اختلال در فعالیت‌های معمول و فرآیندهای تجاری خود هنگام مواجهه با هوشمندسازی و تحول دیجیتال آماده باشند. 

فناوری‌های هوشمند نقش حیاتی دارند و پایه و اساس ابتکارات تحول دیجیتال هستند. با این حال، هوشمندسازی به یک فناوری خاص مانند رایانش ابری، تلفن‌های همراه، رسانه‌های اجتماعی و غیره وابسته نیست و عمدتا توسط نوآوری‌های دیجیتالی خاص هدایت می‌شود. افرادی که فکر می‌کنند استفاده از فناوری‌های دیجیتال و هوشمند برای تحول و دستیابی به تحول کافی است اشتباه می‌کنند. سازمان‌ها اساسا نیاز به مجموعه‌ای از مهارت‌های جدید، همراه با یک ذهنیت و فرهنگ متمایز دارند تا با موفقیت هوشمندسازی را پیاده‌سازی کنند. 

فناوری‌های هوشمند، همراه با قابلیت‌های سازمانی، می‌توانند فرصت‌های بی‌پایانی با پتانسیل تحول در شرکت‌های مختلف به‌وجود آورند، به‌ویژه زمانی که موضوع تدوین مدل‌های تجاری جدید، فرآیندهای عملیاتی و محصولات و خدمات جدید باشد. در نهایت، آنچه مالکان و مدیران باید دنبال کنند، ایجاد ارزش هم برای سازمان و هم برای مشتریان از طریق بهبود کارایی عملیاتی، بهبود تجربه مشتری، کاهش هزینه‌ها، بهبود رابطه با ذی‌نفعان و غیره است. با توجه به موارد فوق، سه بعد مختلف اما مرتبط به هم وجود دارد که هوشمندسازی و تحول دیجیتال را شکل می‌دهند.

بعد فناوری؛ زیرا هوشمندسازی مبتنی بر استفاده از فناوری‌های دیجیتال است که شامل زیرساخت‌ها، شبکه‌ها، دستگاه‌ها و همچنین نرم‌افزاری است که تحقق برنامه‌های دیجیتال را ممکن می‌سازد.

بعد سازمانی؛ زیرا خود مستلزم تغییر قابل توجه در فرآیندهای سازمانی و حتا در فرهنگ و مدل تجاری شرکت است.

بعد اجتماعی؛ زیرا فرآیندی است که رفتار و باورهای مصرف‌کننده را به‌صورت فردی و در جامعه تحت تاثیر قرار می‌دهد، یعنی نحوه مصرف محصولات و خدمات.

هنگامی که صحبت از هوشمندسازی می‌شود، صرف پیاده‌سازی فناوری‌های دیجیتال در سازمان کافی نیست. بلکه، هوشمندسازی، تغییرات گسترده‌ای را شامل می‌شود که به مدیریت سازمانی، فرآیندهای عملیاتی شرکت و فرهنگ سازمانی گسترش می‌یابد. این فرایند، تغییری گسترده در همه اعضای سازمان و نحوه ارتباط آن‌ها با مشتری به‌وجود می‌آورد و منجر به بهبود عملکرد شرکت و ایجاد مزیت‌های رقابتی می‌شود.

واقعیت این است که هوشمندسازی و به طبع آن تحول دیجیتال، یک تلاش چالش‌برانگیز است که زمان زیادی برای تکمیل شدن نیاز دارد و اغلب پیچیده‌تر از آن چیزی است که انتظار می‌رود. این امر باعث می‌شود محصولات و خدمات سریع‌تر منسوخ شوند و در عین حال ظهور و به‌کارگیری فناوری‌های جدید پیشنهاد شود. هوشمندسازی، نقش افراد در سازمان‌های تجاری را بازطراحی می‌کند و رهبران کسب‌وکار را ترغیب می‌کند تا استراتژی، رهبری و فرهنگ سازمانی را بازنگری کنند. 

این تغییرات اساسی از چند جنبه با تغییرات سازمانی رایج متفاوت هستند. به‌عنوان مثال، فناوری‌های درگیر امروز مانند کلان‌داده‌ها، تحلیل‌ها، هوش مصنوعی و غیره، تفاوت قابل توجهی با فناوری‌های قبلی دارند. علاوه بر این، پیچیدگی محیطی که شرکت‌ها در آن فعالیت می‌کنند بیشتر از گذشته است. فناوری‌های دیجیتال، محاسبات و ظرفیت اتصال بیشتری نسبت به گذشته ارائه می‌دهند و در نتیجه الگوهای جدیدی از همکاری بین شبکه‌های توزیع‌شده از بازیگران متنوع‌تر را امکان‌پذیر می‌کنند. وابستگی‌های جدید نیز بین بازیگرانی که ممکن است منافع آن‌ها کاملا همسو نباشد، پدید می‌آورد. این حرف بدان معنا است که هوشمندسازی و تحول دیجیتال محدود به یک نوع خاص از کسب‌وکار یا صنعت یا پیاده‌سازی‌های خاص نیست، بلکه شامل اکوسیستم‌های بسیار بزرگ‌تر و پیچیده‌تر و پیامدهای سازمانی عمده است. 

با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم، حدس زده‌اید که پرونده ویژه این شماره مجله شبکه اختصاص به مبحث هوشمندسازی و تاثیر آن بر دنیای صنعت و تجارت دارد. در این شماره، به شما خواهیم گفت هوشمندسازی چیست و چه مزایایی برای صنایع به همراه دارد، هوشمندسازی چه نقش و تاثیری بر صنعت و معدن دارد و لزوم استفاده از آن در معادن ایران را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در نهایت با پروتکل‌های مهم و پرکاربردی که در این زمینه قابل استفاده هستند، آشنا خواهیم شد.