یادگیری ماشین صاحب سیستم‌عامل شد!

اگر به تاریخچه فعالیت‌های گوگل در این زمینه نگاهی داشته باشیم، به پروژه‌ استادیا می‌رسیم که نشان می‌دهد گوگل همیشه روی فناوری‌های تجربی جدید متمرکز است، حتا اگر احتمال شکست آن‌ها به ‌هر دلیل وجود داشته باشد. با این‌حال، به‌نظر می‌رسد جدیدترین پروژه این شرکت یعنی KataOS، یک سیستم‌عامل منبع‌باز و بسیار امن است که مورد توجه کارشناسان هوش مصنوعی و یادگیری ماشین قرار خواهد گرفت.

KataOS چیست؟

هسته‌ اصلی پروژه Sparrow است که سیستم‌عامل جدید را با یک پلتفرم سخت‌افزاری ایمن، ترکیب می‌کند تا زیرساخت موردنیاز برای برنامه‌هایی که الگوریتم‌های یادگیری ماشین را اجرا می‌کنند، به‌وجود آورد. گوگل درباره توسعه سیستم‌عامل جدید می‌گوید: «KataOS به‌شکل کامل با زبان برنامه‌نویسی Rust نوشته شده است. Rust زبان برنامه‌نویسی ایمنی است که به میزان قابل توجهی امنیت نرم‌افزار‌ها را بهبود می‌بخشد». 

البته، گوگل در این زمینه تنها نیست و شریک استراتژیک مهمی دارد. گوگل با همکاری شرکت نرم‌افزاری Antmicro از ماژول نرم‌افزاری seL4 به‌‌عنوان ریزهسته‌ KataOS استفاده می‌کند. به بیان دقیق‌تر، فناوری sel4-sys را برای ساخت هسته مورد استفاده قرار می‌دهد. بد نیست بدانید که sel4-sys، به زبان C توسعه داده شده و طبیعی است که سیستم‌عامل جدید گوگل سرعت بسیار زیادی در اجرا خواهد داشت. پلتفرم سخت‌افزاری مورد استفاده در نسخه‌ اولیه KataOS مجموعه دستورالعمل‌های ARM64 را اجرا می‌کنند، درحالی‌که پروژه‌ نهایی قرار است بر مبنای معماری RISC-V اجرا شود.

این‌گونه به‌نظر می‌رسد که هدف گوگل از توسعه KataOS بهبود عملکرد برنامه‌های کاربردی تعبیه‌شده در برنامه‌ها و پلتفرم‌ها است. به‌طوری ‌که تجهیزات اینترنت اشیایی که از الگوریتم‌های یادگیری ماشین استفاده می‌کنند، به‌شکل ایمنی قادر به پردازش اطلاعات به‌شکل محلی باشند. گوگل سیستم‌‌عامل جدید را راه‌حلی ساده برای ساخت سامانه‌های ایمن توصیف کرده که بر مبنای محاسبات ریاضی مانع دسترسی غیرمجاز و مخرب به داده‌های شخصی می‌شوند. 

گوگل کدهای این پروژه را به‌شکل متن‌باز روی گیت‌هاب قرار داده و بر این نکته تاکید دارد که پلتفرم KataOS به‌لطف مولفه‌‌های ایمن و محافظت سخت‌افزاری از هسته قادر است به‌شکل قدرتمندی از حریم‌ خصوصی کاربران محافظت ‌کند. به بیان دقیق‌تر، احتمال نفوذ به هسته‌ این سیستم‌‌عامل برای برنامه‌های سطح‌ بالا تقریبا غیرممکن است. در زمان نوشتن این یادداشت، مخزن عمومی رسمی پروژه Sparrow میزبان بیشتر کدهای اصلی KataOS است، اما هنوز امکان اجرای برنامه‌های ثالث ساخته‌‌شده‌ خارج از چارچوب CAmkES seL4 وجود ندارد.

KataOS را باید سرمایه‌گذاری جدید گوگل در حوزه سیستم‌‌عامل‌ها توصیف کنیم و با توجه به سابقه این شرکت در زمینه توسعه Fuchsia که به‌طور آزمایشی ایجاد و در نهایت در محصولاتی مثل نمایشگر هوشمند Nest Hub مورد استفاده قرار گرفت، به‌نظر می‌رسد KataOS نیز با استقبال خوب متخصصان هوش مصنوعی و یادگیری ماشین روبه‌رو شود. در خصوص KataOS نباید از یک موضوع مهم غافل شویم؛ سیستم‌عاملی که گوگل در حال کار روی آن است، قرار نیست به‌شکل مستمر به‌روز شود و شاید سالانه به‌روزرسانی‌هایی برای آن انتشار پیدا کند. 

در حال حاضر دستگاه‌های هوشمند زیادی وجود دارند که اطلاعات را از محیط جمع‌آوری و پردازش می‌کنند و به عقیده کارشناسان امنیتی، این دستگاه‌ها در معرض انواع مختلفی از حمله‌های سایبری قرار دارند. از این‌رو، نیاز به راه‌حلی ساده است تا سامانه‌های توکار توانایی پردازش ایمن اطلاعات را داشته باشند. با افزایش ضریب نفوذ فناوری در زندگی روزمره، تعداد دستگاه‌های هوشمند که اطلاعات را از محیط جمع‌آوری و پردازش می‌کنند، روبه‌افزایش است. با این توصیف، به‌نظر می‌رسد تلاش گوگل در زمینه توسعه سیستم‌‌عاملی که توانایی دسترسی ایمن به اطلاعات و پردازش آن‌ها را داشته باشد، ضروری است. طبق اعلام گوگل، داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط دستگاه‌های ادغام‌شده ممکن است در برابر حملات خارجی و دست‌کاری آسیب‌پذیر باشند. 

به بیان دیگر، تصاویر، صداهای ضبط‌شده، ویدئوها و داده‌ها می‌توانند توسط بدافزارها به سرقت بروند و مورد سوءاستفاده قرار بگیرند. به همین دلیل، گوگل فرآیند کار روی سیستم‌عامل منبع‌‌باز kataOS را آغاز کرده است. با توجه به منبع‌باز بودن کدها، این امکان وجود دارد تا بر مبنای لایسنسی که گوگل برای این سیستم‌عامل منتشر می‌کند، تغییراتی در این سیستم‌عامل اعمال کرد و به‌شکل بومی از آن برای محصولات داخلی استفاده کرد. در مجموع، این خبر نشان می‌دهد که دیگر زمان خداحافظی با برخی محصولات سنتی فرارسیده است. به‌طوری‌که یادگیری هوش مصنوعی و زیرمجموعه‌های آن به یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعه تبدیل شده و نباید به سادگی از کنار آن عبور کنیم .