آیا رویای چهار روز کار در هفته به واقعیت تبدیل می‌شود؟

"هفته کاری کوتاه، که برای زمان کوتاهی ترند شده بود، اکنون تبدیل به شیوه زندگی شده است." این چیزی است که نیویورک تایمز منتشر کرد، اما این خبر مربوط به سال 1971 میلادی است.

اگر سری به آرشیو "تایمز" بزنید، می‌توانید هزاران مطلب و مقاله مربوط به دهه‌های گذشته پیدا کنید که محوریت همه آنها به ارزش بالای هفته کاری چهار روزه است. بیشتر آنها با این جمله شروع می‌شوند که: "هفته کاری چهار روزه به‌سرعت در حال ترند شدن است." تیتر بعضی از آنها این است که: "هفته چهار روزه مدتی است که مورد نیاز است."

تقریبا از آن زمان 5 دهه می‌گذرد و ایده هفته کاری چهار روز همچنان همان چیزی که باید باقی مانده: ترند. به‌غیر از شغل‌های خدماتی که معمولا همیشه مورد درخواست است، مثل کارخانه‌های تولیدی و پرستاری، و هم‌چنین تعداد کمی از استارت‌آپ‌ها، هفته کوتاه شده یکی از تجربیات وسوسه‌انگیز برای خیلی از نیروهای کار آمریکایی‌ به‌حساب می‌آید. (البته بد نیست بدانید که این روش در ایسلند به‌خوبی جواب داده است.)

«شِین هیکنلوپر»، مدیرعامل شرکت بازاریابی 15 نفره Scroll، که این روش کاری را دنبال می‌کند می‌گوید از زمان آغاز آزمایشی هفته کاری چهار روزه که از ماه می شروع شد شاهد بهبود سلامت روانی و همچنین سوددهی این شرکت بوده‌اند. از طرف دیگر، سایت جذب سرمایه جمعی کیک‌استارتر قرار است از امسال (2022) برای 90 نفر از کارمندان خود سیستم کاری چهار روز در هفته را تجربه کند. ظاهرا این فراخوانی برای شرکت‌های بزرگ‌تر است تا آنها به این ایده با جدیت بیشتری نگاه کنند.

کار هیبریدی می‌تواند برای کارمند معمولی یک شرکت انعطاف بیشتری به‌همراه بیاورد. «جکی رینبرگ»، مدیر ارشد شرکت مشاوره Willis Towers Watson با بیان این مطلب اضافه می‌کند که، البته تا وقتی که شرکت‌ها تصمیم نگیرند تا در زمینه نحوه ایجاد توازن بین خیلی از اولویت‌های خود کمی خلاقیت به‌خرج دهند، هفته کاری چهار روزه می‌تواند به همان شکل خیال آمریکایی باقی بماند.

چهار روز - کشورهای دیگر

حتی دو سال پیش، خبری منتشر شد که یکی از کشورها شاهد نتایج امیدوارکننده‌ای از آزمایش چهار روز کار در هفته بوده است، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی.

اوایل بهار امسال، توجه زیادی روی دولت اسپانیا بود. در ماه دسامبر، اخبار حول شرکت Unilever نیوزیلند بود و قبل از آنهم، همین شیوه در نمایندگی مایکروسافت در کشور ژاپن آزمایش شد. در سال 2017، یک کانون بازنشستگی سوئدی در صدر اخبار بود.

این هفته، بحث چهار روز کار در هفته با آزمایشاتی که در ایسلند شروع شده، مجددا بر سر زبان‌ها افتاد.

در این آزمایش که شامل 2 هزار و 500 نفر می‌شود، هیچ کاهش کارایی و بهره‌وری در بین گروه‌های مختلف گزارش نشد، از شغل‌های گوناگون گرفته تا صنعت. از طرفی شاهد بهبود سلامت کارمندان هم بودیم.

علاوه بر این، محققان گزارش کردند که چند شرکت مذاکرات خود را با اتحادیه‌های مربوطه شروع کرده‌اند تا بتوانند ایده هفته کاری کوتاه شده را دائمی کنند. بطوریکه هم‌اکنون، 86 درصد جمعیت کاری ایسلند در حال رفتن به ساعت‌های کاری کمتر هستند.

راه حلی برای "کابوس لجستیکی" آمریکایی

وقتی «رینبرگ»، مدیر ارشد Willis Towers Watson، می‌گوید "مشکل فرهنگی"، دو منظور دارد. اولین منظور تفاوت‌های فرهنگی بین اروپا و آمریکاست، مثل قدرت کمتر اتحادیه‌ها. دومی هم فرهنگ سازمانی آمریکایی است.

در خیلی از شرکت‌ها، تأکید و توجه بر روی حضور کارمندان در کنار کارایی است. اما برای اینکه بتوان ایده چهار روز کار در هفته را ممکن کرد، کارفرمایان باید بیشتر از اینکه روی چشم‌انداز توجه داشته باشند به نتایج توجه کنند. انعطاف‌پذیری به اعتماد نیاز دارد.

«رینبرگ» گفت: "موضوع داشتن انعطاف در رابطه با لجستیک است تا بتواند نیازهای مشتری را پاسخگو باشد، یا هر محصول و خدماتی که ارائه می‌دهد. و اگر بتوانند راهی برای این موضوع پیدا کنند، آنوقت بلیط طلایی در دستان آنهاست."

به‌همین دلیل است که حوزه‌هایی مثل بهداشت و درمان و همچنین بخش تولید از زمان‌های کاری جایگزین استفاده می‌کنند تا بتوانند بصورت 24/7 باز باشند. ممکن است شیفت کاری کارمندان سه تا 12 ساعت در هفته یا تقسیم و پخش 80 ساعت در طول 9 روز با درنظر گرفتن تعطیل بودن جمعه‌ها باشد.

رینبرگ گفت که: "اما برای کار پشت میز معمول 9 صبح تا 5 بعد از ظهر، به‌گفته رینبرگ، به خلاقیت و روشنفکری بیشتری در بین کارفرمایان احتیاج است تا بتوان مشکل "کابوس لجستیکی" زمانبندی کاری افراد را حل کرد، مشتریان و فروشندگان را در روزهای تعطیل راضی نگه داشت، و در عین حال گوشه چشمی هم به درآمد و سوددهی داشت."

اما او برای کارفرمایان بخشش قائل نیست. با شیوع و فراگیری ویروس کرونا، رقابت برای یافتن استعدادهای جدید شدت بیشتری گرفته و باعث شده تا نیاز به انعطاف‌پذیری برای کارآمد نگه داشتن کارمندان بیشتر از قبل شود. حالا این به عهده کارفرمایان است که بتوانند با فراهم کردن شرایط مختلف، کارایی و بهره‌وری افراد را آزاد کنند، و این می‌تواند شامل ایده‌هایی مثل چهار روز کار در هفته که از عمر آن چند دهه می‌گذرد بشود.

او گفت: "آیا من فکر می‌کنم که به آنجا می‌رسیم؟ فکر نمی‌کنم چاره دیگری داشته باشیم."