سخنرانی تد: گری کاسپارف از تقابل انسان در برابر ماشین می‌گوید + ویدیو

در یادداشتی که در شماره 201 ماهنامه شبکه با عنوان "در خدمت و خیانت پزشکان" منتشر شد، تلاش کردم به این پرسش پاسخ دهم: آیا هوش مصنوعی –و به طور خاص یادگیری ماشین– به یاری پزشکان می‌آید یا این‌که روزی فرا خواهد رسید که نیازی به هیچ پزشکی نباشد و ماشین‌ها به درمان بیماران بپردازند؟ در یادداشت مذکور نهایتاً این نتیجه را گرفتم که یک پزشک، علاوه بر نسخه‌نویسی وظایف دیگری همچون آشنایی با ابزارهای جدید تشخیص و درمان بیماری و استفاده از آن‌ها، مدیریت روند درمان، روحیه‌بخشی به بیمار و ... دارد؛ وظایفی که از عهده ماشین‌ها بر نمی‌آید. در واقع پزشکان بهتر است توانایی پردازش و حافظه ماشین‌ها را به خدمت خود دربیاورند. این حقیقت که بهتر است پیشرفت ماشین را پیشرفت انسان بدانیم و از آن هراسی به دل راه ندهیم نیز در همین ویدیو به زیبایی و صراحت بیان شد. (اگر هنوز آن را ندیده‌اید، فایل را دانلود و تماشا کنید!)

در بخشی از صحبت‌های گری کاسپارف، به مسابقات شطرنج پیشرفته (Advanced Chess) به عنوان یک نمونه از تعامل انسان و ماشین اشاره گردید. در این سبک بازی شطرنج، بازیکنان انسانی از قابلیت‌های کامپیوتر بهره می‌برند تا حرکات خود را آنالیز نمایند. هر بازیکن یک کامپیوتر دارد و توان سخت‌افزاری هر دو کامپیوتر یکسان است. در ورزش‌های دیگر نیز هوش مصنوعی جایگاه خود را پیدا کرده است. در فوتبال، مربیان به کمک ماشین حرکات بازیکنان را تحلیل می‌نمایند تا از آن‌ها به بهترین شکل در زمین استفاده نمایند. امیدواریم تیم ملی ایران نیز در آستانه جام جهانی از این رویکرد بی‌بهره نمانده باشد!

بله، ماشین‌ها در عرصه‌های گوناگون همچون ورزش، پزشکی، صنعت، آموزش و ... توانمند شده‌اند و می‌توانیم از این توانمندی برای آسایش و رفاه نسل بشر استفاده نماییم. البته نحوه انجام این کار نیز مهم است؛ چنان‌چه کاسپارف نیز بیان کرد در اولین تجربه از بازی شطرنج پیشرفته، نتوانسته مهارت‌های انسانی و کامپیوتری را به طور موثری مخلوط نماید. به نظر می‌رسد همکاری بیش از پیش پژوهشگران علوم مهندسی و علوم انسانی مورد نیاز باشد تا این دو دنیای متفاوت را بتوان به هم نزدیک ساخت. برای مثال، درک و ابراز احساسات از ویژگی‌های برجسته ذهن انسان است که تلاش‌هایی برای پیاده‌سازی آن روی ذهن ماشین‌ها انجام شده است. شاید در آینده کامپیوتری ساخته شود که از پیروزی بر شطرنج‌بازی چون گری کاسپارف خوشحال شود! البته خوشحالی واقعی زمانی رخ می‌دهد که کامپیوترها آگاهی طرازبالایی داشته باشند، و این آگاهی طرازبالا وجه تمایز انسان و ماشین‌های عصر حاضر است. همان چیزی که گری کاسپارف آن را رویا می‌نامد: "تنها یک چیز وجود دارد که بشر قادر به انجامش است، و آن رویا است. پس بیایید رویاهای بزرگ ببینیم."

شما مخاطبین گرامی وب‌سایت شبکه در این باره چه فکر می‌کنید؟ آیا روزی فرا خواهد رسید که ماشین‌ها رویاپردازی نمایند؟ در آن صورت چه خواهد شد؟