در آینده نزدیک، عینک‌های واقعیت افزوده جای گوشی‌های هوشمند را خواهند گرفت

اگر به تلاش‌های بزرگان دنیای فناوری اطلاعات نگاهی داشته باشید، متوجه می‌شوید که ‌فناوری واقعیت افزوده و واقعت مجازی در آینده نزدیک به‌شکل گسترده‌ای در زندگی روزمره انسان‌ها به کار گرفته خواهند شد. کارشناسان بر این باور هستند که بازار هدست‌های AR و VR بین سال‌های 2021 تا 2028 در مجموع رشد ده برابری داشته باشند. پیشرفت‌های خیره‌کننده این دو فناوری مهم و گجت‌هایی که بر پایه این فناوری‌ها تولید شده‌اند، این فرضیه را مطرح کرده‌اند که احتمال دارد واقعیت مجازی و افزوده، جایگزین گوشی‌های هوشمندی شوند که امروزه یکی از مولفه‌های مهم زندگی به‌شمار می‌روند. 

بدون تردید، آینده اینترنت و نحوه تاثیرگذاری آن روی زندگی انسان‌ها در یک مسیر خطی صاف و قابل پیش‌بینی قرار نخواهد داشت. با این‌حال، تلاش گسترده شرکت‌های بزرگ در خلق دنیاهای مجازی و ترکیب آن با زندگی روزمره انسان‌ها، نشان می‌دهد که نحوه تعامل ما با فناوری‌ها و محیط پیرامون دست‌خوش تغییرات اساسی خواهند شد. به‌طوری که در آینده، با نگاه کردن به صفحه ‌نمایش دستگاه‌هایی که داریم، انتظاری بیش از مشاهده اطلاعات ساده را خواهیم داشت و تمایل خواهیم داشت گجت‌ها اطلاعات تحلیل‌شده‌ای که ورای واقعیت هستند، در اختیار ما قرار دهند. فناوری‌هایی مانند AR و VR با افزودن اطلاعات تکمیلی به واقعیت‌های عینی، به ما اجازه خواهند داد تصمیم‌‌های درستی اتخاذ کنیم و کمتر دچار اشتباه شویم. 

چرا واقعیت افزوده جایگزین بهتری نسبت به واقعیت مجازی برای گوشی‌های هوشمند است؟

این حرف کاملا درست است که  هر دو واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، تاثیر قابل توجهی بر نوع نگرش ما می‌گذارند، اما تجربیات واقعیت مجازی فراگیرتر هستند و ما را وارد قلمرویی کاملا جدید می‌کنند. چنین شرایطی می‌تواند هیجان‌انگیز باشد، اما در بلندمدت باعث می‌شود از دنیای واقعی دور شویم. همچنین، با توجه به این‌که تجربه‌های واقعیت مجازی، دنیای واقعی را کاملا محو می‌کنند، استفاده طولانی مدت باعث خواهد شد تا حواس ما از دنیای واقعی کاملا پرت شود. درست مشابه حالتی که چند سال قبل بازی پوکمون به‌وجود آورد. 

در نقطه مقابل، واقعیت افزوده، پلی میان دنیای واقعی و تجربه‌ واقعیت مجازی پیوسته ایجاد می‌کند. واقعیت افزوده همان‌گونه که از نامش پیدا است، فقط با استفاده از اطلاعات اضافه که ممکن است به‌راحتی در دسترس نباشند، تجربه‌ ما از دنیای واقعی را تکمیل می‌کند. این فناوری، تخیل ما را غنی‌تر می‌کند، بدون این‌ که ارتباط ما با دنیای واقعی را قطع کند (شکل 1). 

شکل 1

امروزه، این توانایی را داریم تا محیط اطراف‌مان را با کمک گوشی‌ها و تبلت‌هایی که داریم از زاویه دیگری مشاهده کنیم. به‌طور مثال، می‌توانیم دوربین گوشی را روی منوهای غذا یا علائم خیابان‌ها که به ‌زبان‌های مختلفی هستند، قرار دهیم و با استفاده از برنامه‌هایی مثل گوگل‌لنز علائم و متون را به زبان دلخواه خود ترجمه کنیم. همچنین، می‌توانیم با سرویس‌های نقشه گوگل یا اپل اطلاعات بیشتری درباره ساختمان‌ها یا خیابان‌های اطراف‌مان به‌دست آوریم. اگرچه واقعیت مجازی می‌تواند مثل واقعیت افزوده سرگرم‌کننده، مفید و تاثیرگذار باشد، اما به‌نظر می‌رسد فناوری واقعیت افزوده جانشین مناسب‌تری برای گوشی‌های هوشمند است. برای اثبات این ادعا بهتر است به دلایل مهمی که در ادامه اشاره خواهیم کرد، توجه کنید. 

سهولت در استفاده 

هدست واقعیت افزوده سبک و کار با آن راحت‌تر است، زیرا به‌جای آن‌که شما را به دنیای مجازی جدیدی وارد کند، عناصر محدودی به دنیای واقعی اضافه می‌کند (شکل 2). از سویی دیگر، وضوح نمایش‌گر هدست واقعیت افزوده محدودیتی ندارد و هنگام استفاده از آن امکان مشاهده دنیای واقعی با تمام شکوه آن وجود دارد. از آن‌جایی‌که نمایشگر روی هدست واقعیت افزوده باید عناصر کمتری را پردازش کند به توان پردازشی کمتری نیاز دارد و حتا این امکان وجود دارد تا از تجهیزات سخت‌افزاری با توان پردازشی کمتری نسبت به گوشی‌های هوشمند در هدست‌های واقعیت افزوده استفاده کرد. به‌همین دلیل، بیشتر هدست‌های واقعیت افزوده در قالب عینک‌های عادی در دسترس هستند.

شکل 2

شرکت‌هایی مثل اوپو و کوالکام، هدست‌های واقعیت افزوده را ادامه‌‌‌دهنده‌ مسیر گوشی‌های هوشمند توصیف می‌کنند و پیش‌بینی می‌کنند در آینده، هدست‌های واقعیت افزوده به‌سرعت سیر تکامل را پشت سر خواهند گذاشت و جایگزین گوشی‌های هوشمند خواهند شد. 

آشنایی 

گزارشی که شورای بینایی ایالات متحده منتشر کرده، نشان می‌دهد در این کشور نزدیک به 200 میلیون نفر از عینک برای بهبود بینایی استفاده می‌کنند، در حالی‌که تعداد افراد عینکی در جهان بیش از 2 میلیارد نفر برآورد شده است. این آمار نشان می‌دهد که بشر رابطه خوبی با عینک دارد و در چند قرن اخیر کمک فراوانی به بشریت کرده است (شکل 3). به‌طور کلی، مردم دوست دارند به سراغ محصولاتی بروند که حس آشنایی بیشتری به آن‌ها می‌دهد. این آشنایی با عینک می‌تواند به‌طور بالقوه، نیروی محرک مهمی برای پذیرش عینک‌های واقعیت افزوده باشد. این در حالی است که بیشتر کاربران واقعیت مجازی مثل گیمرها یا افراد حرفه‌ای از آن برای تجربه‌ دنیاهای جدید یا یادگیری استفاده می‌کنند. در سویی دیگر، تعداد کاربران دستگاه‌های واقعیت افزوده در سال 2020 تقریبا 1.5 برابر تعداد کاربران محصولات واقعیت مجازی گزارش شده و انتظار می‌رود این شکاف در سال‌های آینده بیشتر شود.

یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین کاربردهای واقعیت افزوده که باعث شده میزان استفاده از واقعیت افزوده حتا بدون عینک‌های اختصاصی زیاد باشد، فیلترهای برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی مثل اسنپ‌چت، اینستاگرام و تیک‌تاک هستند. با توجه به نزدیک شدن به آینده‌ای که ضریب نفوذ واقعیت افزوده بیشتر می‌شود، می‌توان انتظار داشت، نوع تعامل افراد با شبکه‌های اجتماعی دست‌خوش تغییرات اساسی شود و واقعیت افزوده به یکی از مولفه‌های مهم در این زمینه تبدیل شود. 

شکل 3

در چنین شرایطی، شنیدن نام افراد در یک محیط اجتماعی، هیجان‌انگیز خواهد بود، زیرا عینک‌های واقعیت افزوده می‌توانند چهره‌ افراد را به ‌خاطر بیاورند و آن را به شما یادآوری کنند، بدون این‌‌که دیگران بدانند جلوی چشم شما چه می‌گذرد. این یکی از مواردی است که می‌تواند به سیر تکامل این محصولات و جایگزینی آن‌ها با گوشی‌های هوشمند، کمک کند.

کسب اطلاعات بیشتر از محیط

توسعه فناوری‌هایی مثل واقعیت افزوده و مجازی به این معنا است که یادگیری ماشین و هوش مصنوعی پیشرفت‌های قابل توجهی را تجربه می‌کنند. فرض کنید هوش مصنوعی به خودآگاهی نرسد و جهان‌شمول نشود، اما بدون تردید، بینایی ماشین در آینده‌ نزدیک پیشرفت قابل توجهی خواهد داشت. با این‌ پیشرفت‌ها و بهره گرفتن از مزیت‌های هوش مصنوعی، می‌توانیم از دریچه‌ عینک واقعیت افزوده به داده‌های محیطی بیشتری به‌شکل تحلیل‌یافته، دست پیدا کنیم (شکل 4). 

شکل 4

آن‌گونه که انویدیا اشاره کرده است، بینایی ماشین که از آن به‌‌عنوان هوش ویدیویی نام می‌برد، برای مواردی مثل شناسایی اشیاء، چهره‌ها، حرکت‌ها، حالت‌های چهره و جریان‌های نوری استفاده می‌شود. دید ماشینی به‌‌همراه محاسبات ابری می‌تواند به‌شکل گسترده و با هزینه‌ کمی در اختیار شرکت‌ها قرار بگیرد تا بتوانند برای ساخت محصولات از آن‌ها استفاده کنند. تصور کنید که بتوانید مثل شخصیت فیلم مرد آهنی به جهان پیرامون نگاه کنید. با ورود عینک‌های واقعیت افزوده به زندگی روزمره، انسان‌ها به قدرت فوق‌العاده‌ای دست پیدا می‌کنند که هیچ‌گاه با گوشی‌های هوشمند به چنین قدرتی دست پیدا نخواهند کرد.

 علاقه روزافزون فناوری‌های بزرگ به واقعیت افزوده

شواهد نشان می‌دهند که تقریبا هر چیزی که اپل به آن دست می‌زند تبدیل به طلا می‌شود. هدست‌های واقعیت افزوده اپل که شایعات زیادی پیرامون آن وجود دارد به ‌احتمال زیاد اواخر سال 2024 میلادی روانه بازار خواهند شد، اما علاقه این شرکت به فناوری فوق باعث خواهد شد تا کل صنعت گوشی وارد مسیر کاملا جدیدی شود. به‌گفته تحلیل‌گر اپل، منیگ چی کو، اپل تصمیم دارد تا 10 سال آینده آی‌فون را با عینک‌های واقعیت افزوده جایگزین کند که خبر بزرگ و قابل تاملی است. 

شرکت‌های کوچک‌تر از اپل، مثل اوپو، نمونه‌های اولیه‌ای از عینک‌های واقعیت افزوده را به‌عنوان افزونه‌ای برای گوشی هوشمند خود توسعه داده‌اند. کارشناسان بر این باور هستند که عینک‌های واقعیت افزوده شرکت‌هایی مثل متا خیلی زودتر از محصولات واقعیت افزوده اپل به بازار وارد شوند. با توجه به هدست‌های واقعیت مجازی بسیار موفق سری Oculus، می‌توان انتظار داشت عینک واقعیت افزوده‌ این شرکت در تعامل با دنیای مجازی به چنین سطحی از موفقیت برسد. درست است که عینک گوگل و هولولنز مایکروسافت به‌شکل گسترده وارد بازار نشده‌اند و کاربردهای خاصی دارند، اما تخصص این شرکت‌ها در حوزه‌ بینایی کامپیوتری به آن‌ها اجازه می‌دهد تجربه‌های واقعیت افزوده را با سیستم‌عامل‌های اندروید و ویندوز ترکیب کنند. 

چه نگرانی‌ها و چالش‌هایی پیرامون عینک‌های واقعیت افزوده وجود دارند؟ 

احتمال این‌که زندگی شخصی و اجتماعی ما در آینده تحت تاثیر واقعیت افزوده قرار بگیرد، زیاد است، اما مشکلات مرتبط با گوشی‌های هوشمند ممکن است به فناوری‌های آینده نیز انتقال پیدا کنند. این احتمال وجود دارد که انسان‌ها دومرتبه با شرایطی روبه‌رو شوند که همزمان با عرضه گسترده گوشی‌های هوشمند با آن روبرو بودند. به بیان دقیق‌تر، استرس، فشار عصبی و سردردهای استفاده از یک فناوری جدید را یک‌بار دیگر تجربه کنند. 

طبقه‌بندی یا مسدود کردن انتخابی برخی از جنبه‌های واقعیت افزوده دور از انتظار نیست. به‌طور مثال، ممکن است کاربران برخی کشورها به جزئیات بیشتری در مقایسه با کاربران کشورهای دیگر دسترسی داشته باشند یا برای دسترسی به اطلاعات اضافی هزینه بیشتری را پرداخت کنند. همچنین، دور از انتظار نیست که دومرتبه شاهد عرضه عینک‌های واقعیت افزوده مختلفی باشیم که هر یک قیمت‌های مختلفی دارند. 

البته در مسیر عرضه گسترده عینک‌های واقعیت افزوده، چالش‌های مهمی پیش روی مهندسان قرار دارد. کالیبره کردن محصولات واقعیت افزوده برای افزایش دقت، به زیرساخت گسترده‌ای از حسگرها و شبکه‌های بی‌سیم ‌سریع نیاز دارد. بهترین راهکار برای رفع این مشکلات، ساخت یک شبکه‌ فراگیر ماشین‌به‌ماشین (M2M) است که در آن هر ماشین یا ابزاری با هر دستگاه دیگری تعامل خواهد داشت. همچنین، تمامی اجسام فیزیکی، ساختمان‌ها و عناصر طبیعی جهان باید به این حسگرها تجهیز شوند. در این حالت، هر دستگاه به‌‌جای ارسال اطلاعات به عینک واقعیت افزوده، باید اشیاء پیرامون را شناسایی کند که فرآیند پیچیده‌ای است. علاوه بر این، نگرانی‌های امنیتی و حفظ حریم‌ خصوصی از نکات دیگری هستند که پیرامون محصولات واقعیت افزوده وجود دارند. در نهایت، حذف جهت‌گیری‌ها در هوش مصنوعی، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که مهندسان و متخصصان با آن روبه‌رو هستند. برخلاف انسان‌ها، کامپیوترها احساسات را تشخیص نمی‌دهند یا به بیان دقیق‌تر حسی را تجربه نمی‌کنند. به همین دلیل، آموزش قضاوت و احترام به ارزش‌های انسانی فرآیند دشواری خواهد بود. 

گوگل به‌‌زودی تست میدانی عینک واقعیت افزوده خود را آغاز می‌کند

در کنفرانس I/O 2022 که ماه می برگزار شد، گوگل اعلام کرد دومرتبه کار روی عینک واقعیت افزوده را بر مبنای تجاربی که از گذشته به دست آورده آغاز کرده و اکنون آماده است تا محصول جدیدش در دنیای واقعی را تست کند. جاستون پین، مدیر محصول گروه بخش واقعیت افزوده و مجازی گوگل در پستی گفت: «آزمایش‌های دنیای واقعی به ما اجازه می‌دهند عملکرد این دستگاه‌ها در زندگی روزمره مردم را بهتر درک کنیم. همچنین، آزمایش‌ها کمک می‌کنند تا عواملی مثل شرایط جوی و تقاطع‌های شلوغ را هنگام توسعه‌ تجربیاتی مثل ناوبری واقعیت افزوده، ارزیابی کنیم. رویکردی که بازآفرینی کامل آن‌ها در محیط‌های آزمایشگاهی، دشوار و گاهی غیرممکن است. آزمایش اولیه‌ نسل بعدی عینک واقعیت افزوده‌ی گوگل به چند نفر از کارمندان این شرکت و آزمایش‌کنندگان مطمئن محدود خواهد شد».

وب‌سایت انگجت در این باره نوشته است، مدل‌های اولیه‌ این محصول به دوربین، میکروفون و نمایشگر درون‌ لنز تجهیز شده‌اند و گوگل در حال ارزیابی حس صوتی و بصری برای کاربردهایی مثل ترجمه، رونویسی و ناوبری است. با این حال، ویژگی‌های این عینک محدود هستند. عینک‌ها عکس و فیلم نمی‌گیرند، اما گوگل از داده‌های تصویری برای ترجمه متن و نمایش جهت‌ها در ناوبری استفاده خواهد کرد. گوگل در این باره گفته است، بعد از تکمیل تجارب و ارزیابی فنی عینک‌ها، داده‌ها پاک می‌شوند، مگر این‌که برای رفع معایب و تجزیه‌و‌تحلیل به آن‌ها نیاز باشد. با این‌حال، اطلاعات مربوط به چهره‌ها و پلاک خودروها حذف می‌شوند. علاوه بر این، بعد از گذشت 30 روز داده‌های تصویری استفاده‌شده در اهداف تحقیقاتی را حذف خواهد کرد. 

نسل اول عینک واقعیت افزوده‌ گوگل با استقبال روبه‌رو نشد، اما به‌نظر می‌رسد نمونه جدید، حرف‌هایی برای گفتن دارد. در مقطع فعلی، این عینک محصولی سازمانی است و گوگل قصد دارد با عرضه‌ نسل بعدی، مشکلات موجود را رفع کند. به ‌همین ‌دلیل، روند توسعه‌ این عینک سریع نخواهد بود. در هر صورت باید صبر کنیم و ببینیم که عینک واقعیت افزوده گوگل قادر است جایگزین شایسته‌ای برای گوشی‌های هوشمند شود یا خیر. جاستون پین به این نکته اشاره کرده است که در حال حاضر این پروژه در روزهای اولیه توسعه قرار دارد، اما هنوز تاریخ عرضه گسترده این عینک‌ها مشخص نیست.