آشنایی با نام‌آوران دنیای مهندسی نرم‌افزار

لینوس بندیکت توروالدز  

لینوس بندیکت توروالدز  (Linus Benedict Torvalds) متولد ۲۸ دسامبر ۱۹۶۹ در هلسینکی فنلاند یک مهندس نرم‌افزار فنلاندی-آمریکایی است که به خاطر آغاز و توسعه هسته لینوکس و همچنین نرم‌افزار گیت شناخته می‌شود. او پس از چندی معمار ارشد پروژه هسته لینوکس شد و هم ‌اکنون مسئولیت هماهنگ کننده پروژه (هسته لینوکس) را بر عهده دارد.

ویکتور آر. باسیلی

ویکتور آر. باسیلی (Victor R. Basili) متولد ۱۳ آوریل ۱۹۴۰ یک مهندس نرم‌افزار و دانشمند رایانه آمریکایی می‌باشد . او برای تلاشش پیرامون اندازه‌گیری، ارزیابی و ارتقای فرایند تولید نرم‌افزار و مقالاتش دیدگاه هدف /سؤال/معیار(جی‌کیوام)، پارادایم بهبود کیفیت و کارخانه تجربه مشهور است. باسیلی در بروکلین نیویورک به دنیا آمد. او استاد بازنشسته‌ دپارتمان علوم کامپیوتر و موسسه آموزه‌های پیشرفته کامپیوتر دانشگاه مریلند است. او یک دکتری از دانشگاه تگزاس در آستین در رشته علوم کامپیوتر و چندین مدرک افتخاری دارد. او یک پیرو در انجمن ماشین‌های حسابگر (ای‌سی‌ام) و مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک (آی‌تریپل‌ای) می‌باشد. وی از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۸رئیس دپارتمان علوم کامپیوتر بود. ویکتور همکنون محقق ارشد در مرکز مهندسی نرم‌افزار آزمایشی فرانهوفر است که از سال ۱۹۹۷ الی ۲۰۰۴ مدیر اجرایی‌اش بوده‌است. بسیاری از ایده‌های وی در زمان همکاری‌اش با لابراتوار مهندسی نرم‌افزار(اس‌ای‌ال) مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۲ شکل گرفته‌ است.

گریدی بوچ

گریدی بوچ (Grady Booch) متولد ۲۷ فوریه ۱۹۵۵یک مهندس نرم‌افزار آمریکایی است که بیشتر به خاطر همکاری‌اش بر روی زبان مدل‌سازی یکپارچه به همراه ایوار جاکوبسون و جیمز رامبورگ معروف است. وی همچنین در عرصه بین‌المللی به خاطر کارهای نوآورانه‌اش در معماری نرم‌افزار، مهندسی نرم‌افزار و محیط توسعه مشارکتی چهره‌ای شناخته شده است. بوچ زندگی کاری خود را صرف ارتقای هنر و علم توسعه نرم‌افزاری نموده است. در دهه ۱۹۸۰، یکی از معروف‌ترین کتاب‌های برنامه‌نویسی آدا را تألیف نمود. وی بیشتر به خاطر نقشش در توسعه زبان مدل‌سازی یکپارچه در کنار ایوار جاکوبسون و جیمز رامبورگ شهرت دارد. بوچ یک روش توسعه نرم‌افزاری به نام روش بوچ ایجاد کرد که در کتاب طراحی و آنالیز شی‌گرا خود معرفی شد. او برای ساده کردن کدها، اضافه نمودن کلاس‌ها را توصیه نمود. روش بوچ روشی است که در مهندسی نرم‌افزار استفاده می‌شود. این روش یک زبان مدل‌سازی شی و اسلوب‌شناسی است که به وفور در طراحی و آنالیز شی‌گرا استفاده شده‌است. این روش توسط گریدی بوچ در شرکت نرم‌افزار گویا ایجاد شد. جنبه‌های نمادی روش بوچ امروزه توسط زبان مدل‌سازی یکپارچه(یو ام‌ال) جایگزین شده‌است، که عناصر گرافیکی از روش بوچ را به همراه عناصر تکنیک مدل‌سازی شی (او ام تی) و مهندسی نرم‌افزار شی‌گرا (او او اس ای) در خود دارد. ابعاد روش‌شناختی روش بوچ به چندین اسلوب‌شناسی و فرایند تقسیم شده‌است، مانند فرایند یکپارچه رشنال (آر یو پی). بوچ همچنین در الگوی طراحی دستی داشت. برای مثال، وی مقدمهای بر کتاب الگوهای طراحی نوشت. وی هم‌اکنون در تحقیقات آی‌بی‌ام - آلمادن سرپرست تحقیقات در بخش مهندسی نرم‌افزار است، جایی که کار بر روی کتاب دستی معماری نرم‌افزار را ادامه داده و چندین پروژه دیگر مربوط به مهندسی نرم‌افزار را رهبری می‌کند.

فردریک فیلیپس بروکز

فردریک فیلیپس بروکز (Frederick Phillips Brooks) زاده ۱۹ آوریل، ۱۹۳۱ دانشمند آمریکایی علوم رایانه است و به‌جهت مدیریت توسعه مین‌فریم‌های خانواده IBM System/360 و نیز سیستم‌عامل OS/360 آی‌بی‌ام از چهره‌های مشهور تاریخ کامپیوتر به‌شمار می‌آید.

هاوارد جی. کانینگهام

هاوارد جی. کانینگهام (Howard G. Cunningham)، معروف به وارد کانینگهام (Ward Cunningham) (زاده ۲۶ مه ۱۹۴۹)، برنامه‌نویس اهل ایالات متحده آمریکا است، که نخستین ویکی را ساخت. او از پیشگامان الگوی طراحی و برنامه‌سازی مفرط است. وارد، برنامه‌نویسی نرم‌افزار ویکی‌ویکی‌وب را در سال ۱۹۹۴ آغاز و در ۲۵ مارس ۱۹۹۵ بر روی وبگاه مشاوره نرم‌افزاری‌اش، کانینگهام اند کانینگهام عموماً با نام دامنه‌اش، c2.com شناخته می‌شود، به‌عنوان یک افزودنی برای مخزن الگوی پورتلند -که یک مخزن برای الگوی طراحی است- نصب کرد. او نخستین فرد در رویدادِ کد بنویس برای یک دنیای بهترِ نایکی است. کانینگهام یک کتاب درباره ویکی‌ها، تحت عنوان راه ویکی نوشته ‌است. او همچنین یک چارچوب برای «آزمون یکپارچه» ابداع کرده‌است. او در مجموعه کنفرانس‌های نخستین، سه نمونه از wikisym پیرامون تمرین و تحقیقِ ویکی، یکی از سخنرانان اصلی بود. کانینگ‌هام به خاطر بعضی از ایده‌هایی که بنا نهاد و منتشرشان کرد، بسیار مشهور شد. از میان ایده‌های او از همه معروف‌تر، ویکی، و چند تا از ایده‌هایش در زمینه الگوی طراحی نرم‌افزاری که اولین‌شان گروه چهارتایی (با مخفف GoF) است. وی مالک شرکت کانینگهام اند کانینگهام است که در زمینه برنامه‌نویسی شی‌گرا مشاوره می‌دهد. همچنین وی موفق به ساخت اولین ویکی اینترنتی موسوم به ویکی‌ویکی‌وب شد. در یک مصاحبه در سال ۲۰۰۶ وقتی درباره ثبت کردن ویکی از او سؤال کردند، پاسخ داد که: «این چیزی است که کسی دوست ندارد به خاطرش پول بدهد». وارد کاننینگهام برنامه‌نویسی شیءگرا بسیار انجام داده‌است و عمده فعالیت‌هایش روی زبان‌های الگو (pattern languages) و کارت‌های طبقه‌بندی شده (CRC) متمرکز شده‌است. وارد کانینگهام فرایند توسعه نرم‌افزار را با برنامه‌سازی مفرط انجام داده‌است. او بیشتر این کارها را هنگام به وجود آوردن اولین وبگاه ویکی انجام داده‌است. وارد مبتکر یک ایده است: «در اینترنت بهترین راه برای اینکه به پاسخ درست برسید، این نیست که سؤالی را بپرسید؛ بلکه بهترین راه ارسال یک پاسخ غلط است».

تام دی‌ماکرو

تام دی‌ماکرو (Tom DeMarco) متولد ۲۰ اوت ۱۹۴۰ آمریکایی، مهندس نرم‌افزار، نویسنده و سخنران پیرامون مهندسی نرم‌افزار است.  وی یکی از ایجاد کنندگان تحلیل ساختارمند در دهۀ ۱۹۸۰ است. تام دی‌ماکرو متولد هیزلتون، پنسیلوانیا می‌باشد. او یک مدرک کارشناسی در رشته برق از دانشگاه کرنل همچنین یک مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه کلمبیا و یک دیپلم از دانشگاه پاریس در سوربن در همین رشته را دارد. دی‌ماکرو کار را خود را از سال ۱۹۶۳ در آزمایشگاه‌های تلفن بل با کار بر روی پروژۀ ای‌اس‌اس-۱ آغاز کرد که باعث به وجود آمدن اولین سیستم سوئیچینگ الکترونیکی تیراژ بالا و نصب آن بر روی تمام تلفن‌های اداره‌ها در سراسر دنیا شد. بعدها در دهۀ ۱۹۶۰ در یک دفتر مشاوره آی‌تی فرانسوی مشغول به کار شد و سیستم کانوایر را برای داده‌گاه جدید کالای له وییت ایجاد کرد. در ابتدای دهۀ ۱۹۷۰ نیز در ایجاد ساختمان‌های سیستم‌های بانکداری برخط سوئد، هلند، فرانسه و نیویورک همکاری داشت. دی‌ماکرو در دهۀ ۱۹۸۰ به همراه تیم لیستر، استفان مک‌منامین، جان اف. پالمر، جیمز رابرتسون و سوزان رابرتسون یک دفتر مشاوره به نام "اطلس سیستم های انجمن صنفی" را در نیویورک ایجاد کرد. دفتر به سرعت با دفتر ادوارد یوردون ناشر دورست هاوس یکی شد. شرکت آن‌ها در نیویورک و لندن دفاتر مشاوره‌ای ایجاد کرد که در روش‌ها و مدیریت توسعه نرم‌افزار تخصص داشتند. او در آمریکا، اورپا، آفریقا، استرالیا و آسیای دور سخنرانی و مشاوره کرده‌است. دی‌ماکرو یکی از اعضای ای‌سی‌ام بوده و در آی‌تریپل‌ای پیرو می‌باشد. وی همکنون در کامدن، مین زندگی می‌کند و رئیس اطلس سیستم‌های انجمن صنفی و کنسرسیوم کاتر می‌باشد. وی در سال ۱۹۸۶ جایزه وارنیر را به خاطر "یک عمر همکار در امر رایانش" دریافت کرده و در سال ۱۹۹۹ نیز جایزه استوانز را برای "همکاری در روش‌های توسعه نرم‌افزار" دریافت نمود. او در اوقات فراغت تکنسین فوریت‌های پزشکی ثبت شده‌است. وی همچنین یکی از پایه‌گذاران کامپکت پنباسکات، یک کسب و کار آموزشی مشارکتی تحت نظر برنامه‌های آرمانی ایالت مین است. دی‌ماکرو شیفتۀ مدیریت پروژه، تسهیلات تبادل و دعوی قضایی قراردادهای نرم‌افزاری است.

ادسخر ویبه دِیکسترا

ادسخر ویبه دِیکسترا  زاده ۱۱ مه ۱۹۳۰ - درگذشته ۶ اوت ۲۰۰۲ دانشمند هلندی در علوم ریاضی و علوم رایانه بود. وی در سال ۱۹۷۲ جایزه تورینگ را به خاطر کمک‌های بنیادین به پیش برد زبان‌های برنامه‌سازی دریافت کرد. یکی از فعالیت‌های معروف او در نظریه گراف، الگوریتم دیکسترا (Dijkstra's algorithm) یکی از الگوریتم‌های پیمایش گراف است که توسط دانشمند هلندی علوم رایانه، اِدْسْخِر دیْکْسْترا در سال ۱۹۵۹ ارائه شد. این الگوریتم یکی از الگوریتم‌های پیمایش گراف است که مسئله کوتاه‌ترین مسیر از مبدأ واحد را برای گراف‌های وزن‌داری که یال با وزن منفی ندارند، حل می‌کند و در نهایت با ایجاد درخت کوتاه‌ترین مسیر، کوتاه‌ترین مسیر از مبدأ به همه رأس‌های گراف را به دست می‌دهد. همچنین می‌توان از این الگوریتم برای پیدا کردن کوتاه‌ترین مسیر از مبدأ تا رأس مقصد به این ترتیب بهره جست که در حین اجرای الگوریتم به محض پیداشدن کوتاه‌ترین مسیر از مبدأ به مقصد، الگوریتم را متوقف کرد. الگوریتم دیکسترا یکی از الگوریتم‌های مورد استفاده برای محاسبه کوتاه‌ترین مسیر تک منبع (single-source shortest path) است و مشابه الگوریتم پریم می‌باشد در صورتی که گراف یال با وزن منفی داشته باشد، این الگوریتم درست کار نمی‌کند و می‌بایست از الگوریتم‌های دیگر نظیر الگوریتم بلمن-فورد که پیچیدگی زمانی آن‌ها بیشتر است استفاده کنیم.

مارتین فولر

مارتین فولر (Martin Fowler) متولد ۱۹۶۳ بریتانیایی، مهندس نرم‌افزار، نویسنده و سخنران بین‌المللی پیرامون توسعه نرم‌افزار، متخصص طراحی و آنالیز برنامه‌نویسی شیءگرا، یو ام‌ال، الگوی طراحی، و روش‌شناس باشگاه توسعه نرم‌افزار، از جمله برنامه‌سازی مفرط است. فولر در والسال بدنیا آمد و بزرگ شد و برای دوران متوسطه به مدرسه گرامر کویین ماری رفت. او در سال ۱۹۸۶ از کالج دانشگاهی لندن فارغ التحصیل شد. در سال ۱۹۹۴ به ایالات متحده رفت و در نزدیکی بوستون، ماساچوست در شهری به نام ملروز اقامت گزید. فولر در اوایل دهه ۱۹۸۰ کار بر روی نرم‌افزار را آغاز نمود. بعد از خروچ از دانشگاه در سال ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۱ برای شرکت پرایس واتر هاوس کوپرز کار می کرد. در شرکت ثات وورکز، یک شرکت یکپارچه سازی سیستم‌ها و مشاوره، دانشمند ارشد بود. فولر تاکنون ۶ کتاب پیرامون توسعه نرم‌افزار منتشر کرده‌است. او عضو باشگاه اتحاد بوده و در سال ۲۰۰۱ در کنار ۱۶ نویسنده دیگر، منشور باشگاه توسعه نرم‌افزار را نوشت. او بیکی، تلفیقی از وبلاگ و ویکی را ایجاد کرد. وی همچنین اصطلاح تزریق نیازمندی را به عنوان حالتی از وارونگی کنترل عمومی ساخت.

سر چارلز آنتونی ریچارد هور

سر چارلز آنتونی ریچارد هور (Sir Charles Anthony Richard Hoare) که معمولاً با نام تونی هور شناخته می‌شود، دانشمند علوم رایانه اهل بریتانیا است. او در سال ۱۹۸۰ به علت «مشارکت‌های پایه‌ای در تعریف و طراحی زبان‌های برنامه‌نویسی» برنده جایزه تورینگ شد. او به خاطر توسعه مرتب‌سازی سریع، منطق هور، و پردازش‌های تبادل‌کننده متوالی (Communicating Sequential Processes) شناخته شده‌است. وی همچنین برنده نشان فارادی در سال ۱۹۸۵ شده است.

آلن ماتیسون تورینگ

آلن ماتیسون تورینگ (Alan Mathison Turing) ‏(۲۳ ژوئن ۱۹۱۲ – ۷ ژوئن ۱۹۵۴) ریاضی‌دان، دانشمند رایانه، منطقدان، فیلسوف، زیست-ریاضیدان و رمزنگار انگلیسی بود. تورینگ به‌عنوان پدر علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی شناخته شده و مهم‌ترین جایزه علمی رایانه به افتخار وی جایزه تورینگ نام گرفته‌است. او دارای نشان ویژه سلطنتی انگلستان و نیز عضو پیوسته کالج سلطنتی بود. تورینگ به کمک ماشین تورینگ فرمولاسیون مؤثری برای روش الگوریتم و محاسبه تهیه کرد؛ با کمک آزمایش تورینگ، سهم مؤثر و محرکی در زمینه هوش مصنوعی ارائه کرد: آیا می‌توان روزی گفت: «ماشین هوشیار است و می‌تواند فکر کند؟»

او سپس در آزمایشگاه ملی فیزیک در انگلستان مشغول به کار شد و یکی از طرح‌های اولیه برنامه ذخیره شده کامپیوتر را ارائه کرد؛ هرچند که در واقع ساخته نشد. در ۱۹۴۸ به دانشگاه منچستر رفت تا روی «منچستر مارک ۱» کار کند که به عنوان اولین کامپیوتر حقیقی دنیا شناخته شد.

در طول جنگ جهانی، تورینگ در بلچلی پارک (مرکز کد شکنی انگلستان) مشغول و برای مدتی مسئول بخش مربوط به تحلیل نوشته‌های رمزی نیروی دریایی آلمان بود. او چند روش برای شکستن رمزهای آلمان‌ها ابداع کرد؛ از جمله روش ماشینی الکترومکانیکی که می‌توانست ویژگی‌های ماشین انیگما را پیدا کند. در سال ۱۹۵۰ در مقاله‌ای معیاری برای تعیین میزان هوشمندی رایانه پیشنهاد کرد که پس از آن به آزمایش تورینگ معروف شد: سزاوارترین معیار برای هوشمند شمردن یک ماشین، این‌ست که آن ماشین بتواند انسانی را توسط یک پایانه «تله تایپ» به گونه‌ای بفریبد که آن فرد متقاعد گردد با یک انسان روبروست. تا به حال هیچ برنامه‌ای قادر به موفقیت در این آزمون نگردیده‌است.

او با معرفی ماشین تورینگ، یک مدل ریاضی برای تحلیل توانایی‌های ذاتی الگوریتم‌ها بنیان گذاشت. به همین دلیل ماشین تورینگ یکی از عناصر اصلی در نظریه محاسبات و نظریه پیچیدگی محاسباتی است. در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۹ بانک مرکزی انگلیس اعلام کرد که تصویر تورینگ تا پایان سال ۲۰۲۱ بر روی اسکناسهای پنجاه پوندی نقش خواهد بست.