بیل گیتس: واکسن کووید 19 ساخته می‌شود، اما پایانی بر همه‌گیری نیست

همه گیری در مقابل پیشرفت

** از سال 2017، بنیاد بیل و ملیندا گیتس در اقدامی تحسین‌برانگیز گزارشی از عملکرد سالانه خود در ارتباط با نحوه مبارزه با فقر و بیماری در جهان منتشر می‌کند. این گزارش که تحت عنوان Goalkeepers Report منتشر می‌شود به تلاش‌های مستمر این بنیاد برای مقابله با تهدیداتی که بیشتر افراد آسیب‌پذیر جامعه را هدف قرار می‌دهد اشاره دارد. در آخرین ارزیابی منتشر شده، شما از کلمات و عباراتی  استفاده کردید که تصور می‌کنم تاکنون هیچ‌گاه به زبان نیاورده بودید.  «این پیشرفت اکنون متوقف شده است.» نظرتان در این خصوص چیست؟

• گیتس: بله‌، سازمان ملل بر مبنای خط‌مشی‌های روشنی تاسیس شده که تمرکزش روی نیازهای اساسی انسان‌ها است. مبارزه با فقر شدید، دسترسی همگانی به آموزش و ارائه مراقبت‌های بهداشتی به آحاد مردم از مهم‌ترین رسالت‌های سازمان ملل است. ما نیز بر مبنای یک چنین خط‌مشی‌هایی تصمیم گرفتیم هر ساله کارنامه‌ای از عملکردهای خود ارائه کنیم و سعی کنیم به دستاوردهای برجسته کشورها در این زمینه اشاره کنیم. ما کشورهای موفق در این زمینه را به عنوان یک نمونه الهام‌بخش معرفی می‌کنیم تا بتوانیم سایر کشورها را متقاعد سازیم بر مبنای چنین خط‌مشی‌هایی مشکلات را حل کنند. چشم‌انداز پیشرفت تدریجی بسیار روشن است. به‌طور مثال از سال 2000 موفق شدیم نرخ مرگ و میر کودکان را به نصف کاهش دهیم، هرچند این پیشرفت برای بیشتر مردم قابل رویت نیست. گزارش امسال کاملا متفاوت است، زیرا همه‌گیری کووید 19 بر فعالیت‌های پزشکی بیشتر کشورها تاثیر منفی گذاشته و افزایش مرگ و میر را به همراه داشته و به شکل غیرمستقیم وضعیت مراکز بهداشتی و درمانی را در کشورهای در حال توسعه به شدت تضعیف کرده است. به بیان ساده‌تر ما در قهقرایی فراگیر گرفتار شده‌ایم. در 25 سال گذشته تلاش کردیم به شکل قابل توجهی روی موضوع مبارزه با فقر مطلق متمرکز شویم و مطابق با برنامه‌ریزی انجام داده تا 84 درصد موفق بودیم، اما در سال گذشته این پیشرفت 14 درصد کاهش پیدا کرد. همه‌گیری، تا کنون بیش از 37 میلیون نفر را به فقر شدید سوق داده است. متاسفانه نزدیک به دو دهه طول خواهد کشید تا هر ساله این روند شیب نزولی پیدا کند. بنابراین باید تلاش کنیم تا این همه‌گیری را به سرعت پایان دهیم و سعی کنیم در ارتباط با ساخت داروها و آموزش به نقطه‌ای برسیم که ابتدای سال 2020 در آن قرار داشتیم تا بتوانیم دومرتبه در مسیر پیشرفت قرار بگیریم. 

** شاید موج جدید همکاری شرکت‌ها با یکدیگر برای پیدا کردن راه‌حلی برای درمان کووید 19 خبر خوش این روزها باشد. رویکرد فوق می‌تواند سرآغازی بر همکاری مشترک شرکت‌های خصوصی با یکدیگر باشد؟ 

• خوب، صنعت داروسازی برای ایفای نقش خود پیش‌قدم بود. بسیاری از شرکت‌های بزرگ موافقت کردند برجسته‌ترین متخصصان خود در زمینه‌های درمانی و ساخت واکسن را به خدمت گیرند که اتفاق خوبی است. این همکاری مشترک باعث شد تا شش طرح قابل توجه برای ساخت واکسن به‌دست آوریم که در مرحله آزمایش بالینی FDA III قرار دارند و به احتمال زیاد تا اوایل سال آینده مجوز اضطراری استفاده از آن‌ها صادر شود. احتمال دارد حداقل دو، سه یا چهار مورد از آن‌ها ایمن و موثر باشند. در مرحله بعد با چالش تولید در مقیاس انبوه و گسترده روبرو هستیم که مشابه چنین وضعیتی را تاکنون تجربه‌ نکرده‌ایم. اکنون شرکت‌هایی که این واکسن را اختراع نکرده‌اند باید خطوط تولید خود را در اختیار شرکت‌های تولیدکننده قرار دهند تا بتوانند به میزان کافی واکسن تولید و در اختیار مردم سراسر جهان قرار دهند. به‌طور مثال، Serum Institute در کشور هند با شرکت AstraZeneca و Novavax که سازنده واکسن و مستقر در مریلند هستند در حال معامله است. ما باید به فکر تسهیل در انجام این معامله‌ باشیم، زیرا تولیدکنندگان هندی قادر به تولید حجم بیشتری هستند. آن‌ها مخازن 5000 لیتری و ظرفیت مضاعف داخلی زیادی دارند.

روش‌های درمانی جدید

** بنیاد گیتس سرمایه‌گذاری زیادی در ساخت داروهای احتمالی درمان کووید 19 کرده است. چه پیشرفتی در این زمینه انجام شده است؟

• تاکنون، در راه درمان، دگزامتازون [یک هورمون استروئیدی که اولین بار سال 1958  توسط FDA تأیید شد] استفاده شده که تنها درمانی است که تأثیر قابل توجهی دارد. حتا remdesivir [عامل ضد ویروسی Gilead Sciences] نتایج مثبت بسیار ناچیزی را نشان داده، اما متخصصان روی ساخت داروهای مختلفی متمرکز شده‌اند که از آن جمله می‌توان به تعدادی آنتی‌بادی مونوکلونال [پروتئین‌های تولید شده در آزمایشگاه که مانند آنتی‌بادی‌های انسانی عمل می‌کنند و برای کاربردهای خاصی استفاده می‌شوند] اشاره کرد که به نظر می‌رسد نتایج چشم‌گیری خواهند داشت. ما با قاطعیت نمی‌توانیم صحبت کنیم، اما به احتمال زیاد داروها 70 تا 80 درصد موفقیت‌آمیز خواهند بود. نتایج داروهایی که آزمایش شده‌اند طی یک تا دو ماه آینده منتشر می‌شوند. بنیاد گیتس ظرفیت یک کارخانه متعلق به فوجی فیلم را برای تولید یک محصول آنتی‌بادی رزرو کرد. ما باید به زودی نمونه‌ای برای آن‌ها آماده کنیم، بنابراین به شدت در تلاش هستیم. اگر آنتی‌بادی‌ها آماده نشوند یا اگر آنتی‌بادی‌های مناسب آماده نکنیم بخش قابل توجهی از هزینه‌های انجام شده بی‌فایده می‌شود. در مجموع تلاش‌ها مطلوب هستند، زیرا ظرفیت بالقوه‌ای که در اختیار داریم اجازه می‌دهد داروها را به سرعت آماده کنیم و به کشورهای در حال توسعه برسانیم، به‌جای این‌که درمان‌ها و داروها محدود به کشورهای ثروتمند باشد. البته نباید از این اصل مهم غافل شویم که نگرش مردم نسبت به ماسک‌ زدن و استفاده از واکسن‌ها مشخص می‌کند که چقدر زمان خواهد برد که این همه‌گیری پایان پذیرد. 

  **  بنیاد گیتس مشابه روش BARDA، سازمان تحقیقات و توسعه پیشرفته زیست‌پزشکی دولت ایالات متحده- روی موضوعات ریسک‌پذیر که مخاطبش عامه مردم است سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام داده است. دولت‌ها بر مبنای چه راهکاری می‌توانند شرکت‌ها را ترغیب کنند که روی موضوعات علمی و پزشکی تحول‌آفرین سرمایه‌گذاری کنند؟

• ما در این زمینه سابقه خوبی داریم. ما سالانه 42 میلیارد دلار سرمایه از موسسه سلامت ملی (NIH) دریافت می‌کنیم که بیشتر صرف تحقیقات بنیادین در ارتباط با زیست‌شناسی و ساخت محصولات نوآورانه می‌شود تا نتایج تحقیقات در اختیار شرکت‌هایی قرار بگیرد که قادر به تولید دارو هستند. یکی از چالش‌های بزرگ در این زمینه قیمت‌گذاری داروها است که فرآیند پیچیده‌ای دارد. با این‌حال، عملکرد ما در ارتباط با فراهم کردن فرصت‌های شغلی پردرآمد و کمک به شرکت‌های پیش‌رو در زمینه ساخت دارو‌های جدید بسیار خوب است.

** به قیمت‌گذاری داروها اشاره کردید. آیا این امکان وجود دارد که واکسن‌ها و داروهای کووید 19 را به اندازه‌ای ارزان‌ تهیه کرد که همه مردم توانایی خرید آن‌را داشته باشند؟ 

• من جلسه‌های زیادی با مدیران شرکت‌های داروسازی داشتم. واکنش آن‌ها در ارتباط با همه‌گیری و کار بزرگ آن‌ها در آماده‌سازی سریع داروها، به‌کارگیری ظرفیت‌های بالقوه و چگونگی ارائه داروها به مردم ارزشمند است. با این‌حال، برخی مردم دید منفی نسبت به شرکت‌های داروسازی دارند و تصور می‌کنند نگاه آن‌ها به بیماری‌ها و داروها تنها درآمدزایی است. در آخرین بحران بزرگ و زمانی که همه‌گیری ویروس اچ‌آی‌وی شکل گرفت، این صنعت در ابتدا تمایلی به قیمت‌گذاری‌های چندگانه متناسب با کشورهای مختلف و کاهش قیمت داروها به ویژه در کشورهای در حال توسعه نداشت،  اما در نهایت با درخواست نلسون ماندلا، رئیس‌جمهور اسبق آفریقای جنوبی روبرو شدند. سرانجام‌، آن‌ها کار درست را انجام دادند. به همین دلیل است فکر می‌کنم، اکنون نیز بیشتر شرکت‌ها منابع کافی را برای تولید واکسن اختصاص خواهند داد و سعی خواهند کرد داروهایی با قیمت مناسب روانه بازار کنند. 

اعتماد به علم

**  تولید واکسن کافی و ایمن در برابر کووید 19 به اندازه کافی سخت است. به نظر شما ترغیب میلیاردها نفر برای دریافت آن کار دشواری خواهد بود؟ 

• در این‌جا، موضوع اصلی تنها اعتماد است. مردم چه فکری درباره واکسن‌ها می‌کنند؟ با وجود نظریات گوناگون با چالش بزرگی نه فقط در کشورهای در حال توسعه، بلکه در تمامی کشورها روبرو هستیم. به‌طور مثال، زمانی‌که واکسن فلج اطفال در سال 2003 در نیجریه توزیع شد، بسیاری آن‌را توطئه عقیم‌سازی زنان در نیجریه تعریف کردند. متأسفانه، این نظریات به سرعت به کشورهای دیگری رسید که بیماری در آن کشورها از بین رفته بود. این یک عقب گرد بزرگ بود. با این‌حال در کشورهای مختلف با رهبران معتمد محلی گفت‌وگو کردیم تا با مردم صحبت کنند و واکسن را در اختیار فرزندان خود قرار دهند. در نهایت موفق شدیم بر این باور اشتباه غلبه کنیم. امروز، نگرش مردم نسبت به ماسک‌زدن و واکسن‌ها مشخص می‌کند که این همه‌گیری چه زمانی به پایان می‌رسد. 

 ** یک نظریه جدید که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی در ارتباط با شما مطرح شد این بود که شما عامل بروز این بیماری همه‌گیر بودید. مسلماً شما یک از شناخته‌شده ترین شخصیت‌های بهداشت عمومی هستید. واکنش شما نسبت به این تئوری‌ها چیست؟ 

• خوب این یک اتفاق جدید است. بنابراین نمی‌توانم با صراحت بگوییم راه‌حلی خاص برای این مشکل دارم. این دیدگاه‌های افراط‌گرایانه یک مشکل واقعی است، به ویژه زمانی که برخی افراد آن‌را یک موضوع سیاسی می‌دانند یا برخی دیگر تهدید می‌کنند. افرادی هستند که می‌خواهند به این مسئله با عینک سیاسی و نه با عینک علمی نگاه کنند. بنیاد بیل و ملیندا گیتس سال‌ها است که برای بهبود شرایط بهداشت و درمان در سراسر جهان فعالیت می کند. برای من تعجب‌برانگیز است، سازمانی که برای نجات افراد تلاش می‌کند و سعی دارد واکسن‌های مختلفی را آماده کند و هدف اصلی‌اش درمان مردم است با چنین اتهاماتی روبرو شود. 

**  علم به‌طرز شگفت‌انگیز و کم‌نظیری در حال پیشرفت است. آیا رقابت در زمینه مبارزه با کووید 19 می‌تواند منجر به ساخت درمانی برای بیماری  مالاریا شود؟

• در ارتباط با بیماری مالاریا، ما با شرکت زیست‌فناوری Moderna در حال کار روی درمانی هستیم تا بتوانیم واکسنی برای بیماری مالاریا بر مبنای پلتفرم mRNA تولید کنیم. این پروژه تا حدودی تحت تاثیر همه‌گیری قرار گرفت، اما بودجه موردنیاز این پروژه را ما تامین کردیم. ما تقریبا از یک دهه پیش حمایت از واکسن‌های mRNA را شروع کردیم. این پروژه امیدوارکننده است و می‌تواند به‌طور بالقوه برای اچ‌آی‌وی و سل نیز استفاده شود. 

**  سرمایه‌گذار افسانه‌ای وارن بافت که تازه 90 ساله شده، بخش زیادی از سرمایه خود به بنیاد شما سپرده است. نظرتان در مورد وارن بافت چیست؟

• تقریبا نزدیک به 30 سال است که با وارن بافت دوست هستم، اما در یکسال گذشته به شکل منظم با او دیدار داشتم. توانایی او در نگاه کردن و درک اتفاقاتی که در جهان می‌گذارد تحسین‌برانگیز است. من و بافت می‌نشینیم و درباره موضوعات غیرمنتظره‌ای که در حوزه‌های مختلف در حال اتفاق افتادن است صحبت می‌کنیم. او درباره تجارت نکات ارزشمندی می‌داند و افق دید کم‌نظیری دارد. به‌طور مثال، اگر از او سوال کنید: "آیا مردم امسال مبلمان می‌‌خرند" در جواب به شما می‌گوید: "بله آن‌ها بیشتر از سال گذشته مبلمان خواهند خرید."  او در هر یک از کسب‌وکارهایی که راه انداخته به درستی بازار هدف و تقاضا را شناسایی کرده است. به‌طور مثال، اگر در مورد فروش اوراق قرضه از او سوال کنید، پاسخ درستی می‌دهد. من بیشتر در زمینه نوآوری‌های پزشکی و سلامت و همه‌گیری با او صحبت می‌کنم. در حقیقت صحبت‌های ما هیچ‌گاه تمام نمی‌شود. او کاملا متواضع است و همین ویژگی باعث شده تا وارن بافت یک انسان دوست‌داشتنی باشد. زمانی که در مورد موضوعی ادعا می‌کند، کاملا در مورد آن موضوع مطلع است. ترجیح می‌دهم در مورد تجارت و اقتصاد به جای آن‌که با دیگران صحبت کنم با وارن بافت صحبت کنم. 

** شما در ارتباط با استراتژی خود که Think Weeks نام دارد مشهور هستید. استراتژی که حول محور کتاب‌خوانی و تفکر در ارتباط با دنیای هستی است. چرا این برنامه برای شما مهم است؟

• زندگی بزرگسالان پر از فعالیت است. عدم نگاه به گذشته، نبود مطالعه و تفکر عمیق یا نداشتن افکار شخصی معضل این روزهای جوامع بشری است. دغدغه‌های زندگی باعث شده مردم تا حد زیادی کتاب‌خوانی را فراموش کنند. من به سختی روی برنامه‌ام متمرکز هستم تا مطمئن شوم موضوعات غیرمهم جایگزین فعالیت‌های اصلی نشوند. امسال کمتر مسافرت رفتم و احساس راحتی بیشتری می‌کنم. من خودم را دانشجویی می‌دانم که برای بهبود سطح دانشی که دارد باید کتاب‌های زیادی را مطالعه کند. این موضوع به ویژه زمانی که مدیرعامل مایکروسافت بودم چالش‌برانگیز بود. زمانی که سال 2008 از مایکروسافت کنار کشیدم، فرصت زیادی برای مطالعه پیدا کردم. اکنون می‌توانم با صراحت بگوییم جذاب‌ترین کار برای من نوشتن است. زمانی که قصد داریم چیزی را برای دیگران توضیح دهید، مجبور هستید تمامی اطلاعات در ارتباط با آن موضوع را جمع‌آوری کنید و تمام افکار خود را معطوف به آن موضوع کنید تا اطلاعات دقیق و کاملی ارائه کنید