استفاده از پالس‌های مغزی به جای رمزعبور و حس‌گرهای بیومتریک

در مطالعه جدیدی که تحت عنوان Brainprint در ژورنال علمی دانشگاهی  Neurocomputing  مستقر در نیویورک به چاپ رسیده است، محققان دانشگاه بینگهمتون کشف کرده‌اند که مغز انسان به بعضی از کلمات خاص واکنش نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که از این ظرفیت مغز برای جایگزنی گذرواژه‌ها و اسکن عنبیه چشم که در ایمیل، حساب‌ بانکی و شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان بهره برد. اگر نتایج به دست آمده در دانشگاه بینگهمتون به طور گسترده در بازار مورد استفاده قرار گیرد، این نوآوری جدید ممکن است تحول بزرگی را در زمینه نحوه به‌کارگیری رمزهای عبوری که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد به‌وجود آورد.

 هرچند احتمال به‌کارگیری گسترده و عمومی آن و همچنین امکان پیاده‌سازی آن در آینده نزدیک متصور نمی‌شود. بررسی‌های انجام شده توسط محققان نشان می‌دهد، ما می‌توانیم به شیوه‌ای که مغز در واکنش به بعضی از کلمات خاص از خود واکنش نشان می‌دهد اعتماد کنیم و از این روش برای شناسایی محل عبور گذرواژه‌های متنی، اثرانگشت و اسکن عنبیه استفاده کنیم. محققان سیگنال‌های مغزی 45 داوطلب شرکت‌کننده در این آزمایش را با ارائه فهرستی از 75 کلمه اختصاری شبیه به FBI، DVD زمانی‌که این کلمات را می‌خوانند مورد بررسی قرار داده‌اند. در این بررسی محققان به طور ویژه، واکنش مغز به هر گروه از حروف را ضبط کردند، به ویژه بخش‌هایی از مغز که در ارتباط با خواندن و تشخیص حروف فعال است مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به‌دست آمده از فعالیت مغزی شرکت‌کنندگان نشان می‌دهد که واکنش‌های مختلفی به هر گروه از حروف به وجود آمده است. اما آیا این امکان وجود دارد که از امواج مغزی در سیستم‌های امنیتی برای تأیید هویت افراد استفاده کرد؟ محققان تصور می‌کنند چنین چیزی امکان‌پذیر است.

چرا اثر مغزی جذاب است؟

سارا لازلو، استادیار روان‌شناسی و زبان‌شناس دانشگاه بینگهمتون و نویسنده مقاله Brainprint در این‌باره می‌گوید: « سیستم بیومتریک مغز از این جهت جذاب است که قابل تعویض بوده و همچنین هیچ راهی برای خرابکاران وجود ندارد تا با استفاده از آن به‌توانند اطلاعات اسکن مغزی یک فرد را به سرقت ببرند، فرآیندی که در مورد گذرواژه‌ها یا حتی اثرانگشت و عنبیه چشم‌ امکان‌پذیر است. » لازلو می‌گوید: « اگر اثر انگشت شخصی سرقت شود، شخص آسیب‌ دیده دیگر نمی‌تواند اثر انگشت جدیدی را جایگزین اثر انگشت سرقت شده کند. در نتیجه، اثر انگشت برای آن شخص همیشه از دست رفته محسوب می‌شود. زیرا اثر انگشت‌ها خاصیت تعویض شدن را ندارند. اما در طرف دیگر مغز ظرفیت‌های لازم برای تعویض را در اختیار دارد. در نتیجه بعید است حمله کننده‌ای قادر به سرقت تصویر حافظه از یک کاربر  باشد زیرا کاربر توانایی ریست کردن مجدد تصویر حافظه خود را دارد.» (البته لازم به توضیح است هرچند گذرواژه‌ها به راحتی می‌توانند تعویض شوند اما به‌راحتی نیز می‌توانند سرقت شوند!)

البته اگر واقع‌بین باشیم این ایده‌ای است که به آینده مربوط می‌شود. ژان پنگ جین، استادیار در دانشگاه بینگهمتون در دپارتمان مهندسی برق و کامپیوتر و مهندسی پزشکی می‌گوید: « Brainprint نوع ویژه‌ای از سیستم‌ها را شکل می‌دهد که برای تولید انبوه در برنامه‌های کاربردی که امنیت در درجه اهمیت کم قرار دارد حداقل در آینده نزدیک به صرفه نیست. اما برای برنامه‌هایی که امنیت در آن‌ها مهم است مفید خواهد بود.» جین در ادامه خاطر نشان کرد: « ما انتظار داریم برنامه‌هایی بر مبنای این سیستم را بیشتر در مکان‌هایی با سطح امنیت بالای فیزیکی شبیه به پنتاگون یا Air Force Labs که در آن تعدد کاربران ورودی که باید تأیید هویت شوند بالا نیست یا کاربرانی که شبیه به مصرف‌کنندگان به طور مداوم نیاز به تصدیق هویت گوشی یا کامپیوتر خود ندارند، مشاهده کنیم.»

اما یک سؤال اساسی وجود دارد؟ چه عاملی باعث می‌شود تا این فناوری خاص‌تر از فناوری‌های دیگری همچون اسکن عنبیه شود؟ به معنای واقعی کلمه این فناوری غیر قابل سرقت است. در حالی‌که گذرواژه‌های سنتی به آسانی سرقت می‌شوند و حتی عنبیه و اثر انگشت به آسانی می‌توانند تکثیر شوند، اسکن مغز یک موضوع کاملا متفاوت است. حتی اگر فرض کنیم هکرها این توانایی را پیدا کنند که تصویرمغز را از یک کاربر سرقت کنند، کاربر به آسانی می‌تواند تصویرحافظه خود را ریست مجدد کند. اما به احتمال زیاد فناوری‌های این چنینی برای کاربرانی که هر روزه ایمیل خود را مورد بازدید قرار داده و از گذرواژه‌ها استفاده می‌کنند کاربردی نخواهد بود، اما در مکان‌های دیگری که با رشته‌ای گسترده از حملات سایبری روبرو هستند که در آن مجرمان سایبری در صدد سرقت داده‌های حساس آن‌ها هستند به ویژه آژانس‌های دولتی مانند دفتر مدیریت پرسنل، داشتن ایده به‌کارگیری تصویرمغزی به عنوان خط دفاعی دیگری برای مقامات عالی رتبه دولتی و نظامی گزینه بدی نخواهد بود.

آیا این پروژه در جریان اصلی قرار خواهد گرفت؟

تیم تحقیق کننده این پروژه می‌گویند در حال تعامل با چارلز کینگ تحلیل‌گر اصلی Pund-IT برای به‌دست آوردن نظر او درباره رویکرد نوظهوری که در زمینه امنیت به‌دست آورده‌اند هستند. او به تیم تحقیقاتی گفته است مفهوم تصویرمغزی و تحقیقات اولیه انجام شده برای او جذاب بوده است. کینگ گفته است: « من با محققان در این زمینه موافق هستم، جاییکه تصویر مغزی می‌تواند مفید بوده و در مواردی با سطح امنیت بالا، شبیه به برنامه‌های کاربردی دولتی و نظامی که همواره در معرض خطر هستند و تعداد کاربران آن‌ها نسبتا کم است مفید می‌باشد.»

مانند دیگر پژوهشگران فعال در این زمینه کینگ می‌گوید: « شک دارد بازار عمومی فناوری، این فناوری را در آینده نزدیک مشاهده کند، البته اگر اصلا به‌تواند آن‌را ببیند! »